Nationale Nederlanden Katowice 

Katowice (niem. Kattowitz, od marca 1953 r. do października 1956 r. – Stalinogród) – miasto na prawach powiatu w Polsce, siedziba władz województwa śląskiego, główny ośrodek Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, największe pod względem ludności miasto konurbacji górnośląskiej, siedziba Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, największe pod względem ludności i powierzchni miasto Górnego Śląska.

Początki Katowic sięgają XVI wieku, kiedy były ośrodkiem rolniczym i kuźniczym, a ich gwałtowny rozwój został zapoczątkowany w połowie XIX wieku wraz z rozwojem przemysłu i doprowadzeniem get miasta linii kolejowej. Prawa miejskie uzyskały 11 września 1865, po czym rozwijały się w szybkim tempie. Z liczbą 282 755 mieszkańców w grudniu 2021 r. były 11. miastem w kraju pod względem liczby ludności i 12. pod względem powierzchni (164,64 km²).

Zlokalizowane na trasie głównych szlaków krajowych i międzynarodowych zarówno drogowych, jak i kolejowych. W Pyrzowicach funkcjonuje międzynarodowy port lotniczy Katowice-Pyrzowice. Stanowią ważny w skali kraju ośrodek gospodarczy, będąc centrum handlowo-usługowym ze znacznym udziałem działalności produkcyjnej. Są również ośrodkiem koncentracji specjalistycznych usług medycznych, funkcji akademickiej, kulturalnej oraz sportowej. W rankingu opublikowanym przez Globalization and World Cities Research Network, Katowice zostały sklasyfikowane w V kategorii (sufficiency level cities) miast o znaczeniu globalnym.

Katowice według podziału fizycznogeograficznego Jerzego Kondrackiego usytuowane są w znacznej części w mezoregionie Wyżyna Katowicka (341.13), z wyjątkiem południowej części dzielnicy Murcki. Mezoregion ten stanowi południową część Wyżyny Śląskiej, wchodzącą w skład podprowincji Wyżyna Śląsko-Krakowska. Geologicznie miasto położone jest w dewońsko-karbońskim zapadlisku górnośląskim. Miasto leży na granicy działów wodnych Wisły i Odry.

Administracyjnie miasto znajduje się w centralnej części województwa śląskiego, w podregionie katowickim, i stanowi największe miasto konurbacji górnośląskiej. Katowice położone są we wschodniej części Górnego Śląska. W latach 1950–1953, 1956–1975 oraz 1975–1998 miasto administracyjnie było stolicą dużego i małego województwa katowickiego, a w latach 1922–1939, 1945–1950 oraz od 1999 stolicą województwa śląskiego.

Katowice od północy graniczą z Chorzowem, Siemianowicami Śląskimi i Czeladzią, od wschodu z Sosnowcem i Mysłowicami, od południa z Lędzinami i Tychami, natomiast od zachodu z Mikołowem i Rudą Śląską.

Odległości drogowe z Katowic accomplish stolic sąsiednich województw wynoszą:

Zgodnie z uchwałą nr XLVI/449/97 Rady Miejskiej Katowic, z dnia 29 września 1997 roku, Katowice są podzielone na 22 jednostki pomocnicze miasta. Są one zgrupowane w pięciu zespołach dzielnic:

Dzielnice te w dużej mierze stanowiły przez wiele lat osobne osady o różnej genezie i funkcji, w wielu przypadkach starsze niż same Katowice, jak na przykład Dąb (wzmiankowany już w 1299) i Piotrowice (pierwsza wzmianka z 1287). Katowice z biegiem czasu powiększano poprzez inkorporację sąsiednich jednostek, które po części stanowiły gminy dawnego powiatu katowickiego i tyskiego. Największe przyrosty terytorialne Katowice miały w 1924 (Bogucice, Zawodzie, Koszutka, Brynów, Dąb, Muchowiec, Ligota, Załęska Hałda i Załęże), 1951 (Panewniki, Piotrowice, Ochojec, Józefowiec i Wełnowiec), 1960 (dzielnice wschodnie: Szopienice, Roździeń, Janów, Nikiszowiec, Giszowiec, Burowiec i Dąbrówka Mała) i 1975 (południowe dzielnice: Murcki, Podlesie, Kostuchnę i Zarzecze). Miejscowości te stanowią obecnie osobne dzielnice lub są zgrupowane, a także wydzielono z nich część większych osiedli jako oddzielne jednostki (np. Osiedle Witosa z Załęskiej Hałdy). W latach międzywojennych w Katowicach wydzielono 4 dzielnice: Katowice, Bogucice-Zawodzie, Załęże-Dąb i Ligota-Brynów, a w latach 50. XX wieku Katowice były podzielone na trzy jednostki: Bogucice-Zawodzie, Ligota oraz Śródmieście-Załęże. Obecny podział administracyjny z niewielkimi modyfikacjami funkcjonuje od 16 września 1991.

Katowice są położone w niecce górnośląskiej, będącej północną częścią dużej struktury geologicznej śląsko-morawskiej, która wypełnia utwory pochodzące z górnego karbonu, zwłaszcza osady węglonośne warstw rudzkich (westfal A), leżące w obrębie struktur paleozoicznych wyżyn środkowopolskich. Pod serią osadową niecki górnośląskiej występują skały krystaliczne powstałe w prekambrze. Nad nimi zalegają diabazy przykryte osadami lądowymi o miąższości 100 m, składające się głównie z piaskowców i zlepieńców. Na nich zalega się 200-metrowa warstwa wczesnokambryjska (drobnoziarnisty piaskowiec oraz mułowiec), przykryte piaskowcami ze wczesnego dewonu. O obrębie Panewnik oraz południowych Murcek, pod warstwami z kenozoiku, zalegają również utwory wapienne (wapień muszlowy) oraz pstry piaskowiec z triasu. Warstwy te wraz z osadami karbońskimi przykryte są w znacznej części przez utwory czwartorzędowe, głównie pochodzenia polodowcowego, powstałe w czasie zlodowacenia południowopolskiego. Składają się na nie gliny zwałowe, ich zwietrzeliny oraz piaski i żwiry lodowcowe, a w dolinach rzek również osady rzeczne.

Zapadlisko górnośląskie charakteryzuje się słabo rozwiniętą tektoniką fałdową, przy czym na obszarze Katowic warstwy leżą poziomo, co spowodowane jest występowaniem w podłożu niecki sztywnego masywu krystalicznego (bloku górnośląskiego). Są one poprzecinane licznymi uskokami, zwłaszcza w południowej części miasta.

Katowice są położone na będącym częścią Wyżyny Śląskiej Płaskowyżu Bytomsko-Katowickim, który charakteryzuje się zróżnicowaną rzeźbą terenu. Najwyższy punkt Katowic to Wzgórze Wandy, położone na wysokości 357,6 m n.p.m., natomiast najniższa część Katowic to doliny rzek Kłodnicy i Mlecznej, gdzie wysokość nad poziomem morza wynosi 245 m.

Północna część Katowic położona jest w obrębie Płaskowyżu Bytomskiego, na terenie którego rozciągają się jednostki geomorfologiczne, jak: Wzgórza Chorzowskie, Wyżyna Siemianowicka, Dolina Brynicy oraz Obniżenie Rawy. Wzgórza Chorzowskie, położone na terenie Osiedla Tysiąclecia, Wełnowca, Dębu i Bogucic są zbudowane z piaskowców i łupków karbońskich. Mają one charakter falistych, zaokrąglonych lub spłaszczonych wzniesień (tzw. bogucickie niwy), przekraczających w kilku miejscach 300 m n.p.m. Południowe stoki tych wzgórz są rozcięte nieckowatymi dolinami, a kończą się krótką, stromą krawędzią, poprzez którą przechodzą do Obniżenia Rawy. Wzgórza Chorzowskie są silnie przekształcone na skutek gospodarczej działalności człowieka, głównie w formie hałd (np. w Wełnowcu) oraz osiadań poeksploatacyjnych. Wyżyna Siemianowicka, na terenie której leży Dąbrówka Mała i Szopienice, osiąga 280 m n.p.m. Zaznacza się ona w formie długiego, płaskiego grzbietu oddzielającego dolinę Rawy i Brynicy. Na południe od omawianych wzgórz znajduje się Obniżenie Rawy. Jest ona głęboko wcięte (ponad 100 m) w utwory karbońskie i stanowi dno doliny wraz z terasą plejstoceńską. W Obniżeniu Rawy położone jest Załęże, północne Śródmieście i Zawodzie.

Obniżenie Rawy oddziela Płaskowyż Bytomski od Katowickiego. Sam zaś Płaskowyż Katowicki jest wyższy od Bytomskiego i obejmuje południową część miasta. Leży upon w obrębie karbońskiej niecki głównej i zbudowany jest z piaskowców i łupków warstw orzeskich. Z racji licznych uskoków występują tu zręby, rowy i kotliny. W obrębie Wzgórz Katowickich wyróżnia się następujące jednostki geomorfologiczne: Wzgórza Kochłowickie, Płaskowyż Murcek, Kotlina Mlecznej, Garb Mikołowski i Kotlina Mysłowicka. Wzgórza Kochłowickie to równoleżnikowy wał, który cechuje się spłaszczonymi wzgórzami o wysokości pull off 320–340 m n.p.m. i rozciętymi lokalnie głębokimi dolinami. Na tych wzgórzach położona jest Załęska Hałda, Brynów oraz południowe Śródmieście. Na południe od nich występuje Rów Kłodnicy, na którym leży Ligota, Ochojec, Piotrowice i Panewniki. Jest to obniżenie tektoniczne, wypełnione osadami mioceńskimi i czwartorzędowymi. Wysokość doliny oscyluje w granicach 240–290 m n.p.m. Duża część Katowic (Kostuchna, Murcki, Giszowiec, Nikiszowiec, Muchowiec i Janów) położona jest na Płaskowyżu Murcek. Północne stoki wzgórz opadają łagodnie do Obniżenia Rawy. Południową część stanowią dwa równoleżnikowe garby oddzielone doliną Rowu Murckowskiego oraz górnej Przywry. W ich obrębie występują duże fragmenty trzeciorzędowych spłaszczeń denudacyjnych na wysokości realize 330 m n.p.m. W północno-wschodniej części Katowic płaskowyż przechodzi w tektoniczne obniżenie Kotliny Mysłowickiej, natomiast na południu w Kotlinę Mlecznej i Obniżenie Górnej Mlecznej, również pochodzenia tektonicznego, wypełnione przez utwory mioceńskie i plejstoceńskie. W południowo-zachodniej części Katowic rozciąga się natomiast jedna z karbońskich grzęd – Garb Mikołowski. Stoki garbu mają zróżnicowane nachylenie ze względu na budowę geologiczną o różnej odporności na erozję.

Gleby na terenie Katowic uległy dużym przeobrażeniom na skutek działalności człowieka, stąd duży jest tu udział gruntów urbanoziemnych i industrioziemnych. W północnej, bardziej zurbanizowanej części miasta dominują gleby antropogeniczne. W Obniżeniu Rawy oraz we wschodniej części Rowu Kłodnicy występują gleby wytworzone z glin zwałowych i piasków naglinowych, a na Wzgórzach Kochłowickich i Chorzowskich są one wytworzone z piaskowców.

W południowej i wschodniej części miasta dominują gleby naturalne. Spośród nich przeważają gleby płowe, bielicowe oraz pseudobielicowe, zwłaszcza na lżejszym podłożu. Gleby płowe lekkie i średnie występują wzdłuż Potoku Leśnego (os. Paderewskiego), Boliny (Janów), a także w Kotlinie Mlecznej (Murcki) i południowej części Rowu Kłodnicy (Panewniki). Dużą część południowych Katowic obejmują gleby bielicowe i rdzawe wytworzone z piasków słabogliniastych. Obejmują one zwłaszcza Obniżenie Górnej Mlecznej oraz Kotlinę Mlecznej (Kostuchna, Podlesie oraz południowe Murcki), a także środkową część miasta (Ochojec).

Na obszarze Katowic występują jeszcze płaty gleb płowych wytworzonych w piaskowców karbońskich (rejon Nikiszowca oraz os. Odrodzenia), a także gleby mułowo-bagienne i torfowe (dolina Kłodnicy oraz Przywry).

Pod względem kompleksów rolniczej przydatności dominują kompleksy rolne IV klasy bonitacyjnej, które zajmują ponad połowę powierzchni miasta. Są one zlokalizowane głównie w Załężu, Brynowie, Zarzeczu i Podlesiu. Gleby o wyższych lasach bonitacyjnej występują głównie w bardziej zurbanizowanej części miasta i są nieużytkowane rolniczo (rejon Wełnowca, Bogucic, Janowa i Brynowa). Najsłabsze gleby są zlokalizowane w mniej zurbanizowanej części miasta (głównie w Murckach, Giszowcu, Panewnikach i Ochojcu). Są one skażone metalami ciężkimi (ołowiem, kadmem i cynkiem), których źródłem są zanieczyszczenia przemysłowe i powstające ze spalania węgla.

Katowice znajdują się w strefie klimatu umiarkowanego przejściowego. Według uaktualnionej klasyfikacji Köppena-Geigera miasto leży w strefie Dfb – klimatu kontynentalnego wilgotnego, a także według różnych klasyfikacji zalicza się do regionu wyżyn środkowych, krainy śląsko-krakowskiej i dzielnicy częstochowsko-kieleckiej.

Na warunki klimatyczne Katowic wpływ mają naturalne czynniki geograficzne, jak ukształtowanie terenu i wysokość nad poziomem morza, odległość od dużych akwenów (w tym przypadku Oceanu Atlantyckiego) oraz sąsiedztwo kontynentu azjatyckiego. Dodatkowo, równoleżnikowy układ wzniesień oraz Brama Morawska na południowy zachód od Katowic sprzyjają przenikaniu różnych mas powietrza. Klimat Katowic nie wyróżnia się natomiast zbytnio od otoczenia, lecz w przypadku dużych skupisk ludności na warunki klimatyczne wpływ mają również czynniki antropogeniczne, jak efekt miejskiej wyspy ciepła. W tym przypadku temperatury powietrza oraz opady atmosferyczne są wyższe w stosunku pull off otaczających główne miasta konurbacji górnośląskiej terenów rolniczych i leśnych.

W klimacie przeważają wpływy mas oceanicznych. W cyrkulacji powietrza przez ponad 60% dni w roku Katowice są w masie powietrza polarno-morskiego z zachodu, co powoduje złagodzenie klimatu zimą oraz ochłodzenie latem, a także opady. Przez 30% dni napływają masy polarno-kontynentalne ze wschodu, co powoduje mroźne i suche powietrze zimą oraz gorące i suche latem. Dodatkowo, średnio przez 6% dni w roku napływa z północy powietrze arktyczne, przez 2% powietrze zwrotnikowe, a pozostałe masy przez 2% dni w roku.

Według danych ze stacji meteorologicznej Muchowiec średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7,9 °C (średnia z lat 1961–1990), średnia temperatura w lipcu wynosi 17,4 °C, a w styczniu −2,7 °C. Najniższą temperaturę powietrza w Katowicach w okresie pomiarów zanotowano 8 stycznia 1987. Wówczas temperatura powietrza wynosiła −27,4 °C. Najcieplejszy za to był dzień 29 sierpnia 1992, kiedy to temperatura wynosiła 36 °C Średnia suma opadów w skali roku wynosi 721 mm, z czego najwięcej notuje się w lipcu (110 mm). Najwyższy dobowy opad odnotowano 21 kwietnia 1972 – 82 mm.

Charakterystyczne są tu wiatry słabe, o średniej prędkości 3,3 m/s, wiejące głównie z kierunku zachodniego (21%) i południowego zachodu (20,1%). Pokrywa śnieżna występuje przez około 60 dni w roku. Średnia liczba dni z mgłą w roku wynosi 55 dni, a średni roczny czas zalegania pokrywy śnieżnej 60 dni. Według danych z wielolecia 1966–2005 średnie roczne zachmurzenie Katowic w skali 9-0 (od nieba całkowicie zachmurzonego get pogody bezchmurnej) wynosiło 5,3, natomiast okres wegetacyjny wynosi średnio 210–220 dni.

Katowice pod względem hydrologicznym charakteryzują się położeniem w dorzeczu dwóch największych rzek Polski: Wisły (80,5% powierzchni miasta) i Odry (19,8% powierzchni miasta; głównie w rejonie Panewnik, Ligoty, Brynowa i Ochojca) ze względu na przebiegający przez miasto dział wodny I rzędu. Katowice w dorzeczu Wisły jest odwadniane przez zlewnię Rawy, Brynicy i Boliny, które są dopływem Czarnej Przemszy. Zlewnia Mlecznej wraz z jej dopływem Przyrwą stanowi największą zlewnię w Katowicach (35% powierzchni miasta). Rzeka ta odwadnia południową część miasta i prowadzi swoje wody do Gostyni, będącej lewobrzeżnym dopływem Wisły. Kłodnica, biorąca swój początek w Katowicach, wraz ze Ślepotką i mniejszymi dopływami odprowadza wody pull off Odry. Łączna długość cieków na terenie Katowic wynosi 107 km, z czego najwięcej jest w zlewni Mlecznej (45 km) i Kłodnicy (26 km). Obszary te są najbardziej wodonośne ze względu na występowanie w podłożu nieprzepuszczalnych, ilastych warstw mioceńskich. Najdłuższą rzeką na terenie Katowic jest Rawa, której długość w granicach miasta wynosi 12,1 km. Rzeka ta jest w całości uregulowana i niemal na całej długości ma betonowe koryto, pozbawione łączności hydraulicznej z wodami gruntowymi, przy czym w Śródmieściu koryto to jest przykryte. Formalnie, od źródła do ujścia Potoku Leśnego stanowi ona otwarty kanał ściekowy. Drugą pod względem długości rzeką w Katowicach jest Kłodnica, której długość w granicach miasta wynosi 10,7 km, a trzecią Mleczna (9,7 km). Rzeki Katowic z wyjątkiem kanału ściekowego Rawy są pod administracją Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach.

Reżim rzek jest silnie zaburzony ze względu m.in. na dużą retencję powierzchniową, drenaż technologiczny (odwadnianie kopalń węgla kamiennego) oraz silnie rozbudowany system kanalizacji deszczowej. Ponadto ze względu na przekształcenie stosunków wodnych prawie wszystkie wody powierzchniowe i znaczna część wód podziemnych nie nadają się do gospodarczego wykorzystania.

Na obszarze Katowic występuje kilkadziesiąt antropogenicznych zbiorników wodnych o łącznej powierzchni 203 ha (nie licząc nieutrwalonych zalewisk na terenach leśnych), z czego 30 ma powierzchnię przekraczającą 1 ha. Blisko połowa łącznej powierzchni zbiorników wodnych przypada na kompleks stawów na pograniczu Katowic, Sosnowca i Mysłowic (89 ha w Katowicach), powstałych w dawnych wyrobiskach piasku. Są to stawy: Borki, Morawa oraz Hubertus II, III i IV. W Dolinie Trzech Stawów (Potoku Leśnego) zlokalizowanych jest 11 zbiorników wodnych o łącznej powierzchni 33 ha. Ponadto większe zbiorniki znajdują się: przy ośrodku wypoczynkowym Wesoła Fala (9 ha), przy Parku Bolina (2,8 ha) i na osiedlu Tysiąclecia. Są to także: Staw Grünfeld w Brynowie, Staw Trzewiczek w Janowie oraz stawy w rejonie Giszowca i w dolinie Boliny (Barbara-Janina i Górnik). Stawy te wraz z otoczeniem pełnią funkcje przyrodnicze i rekreacyjne.

Katowice położone są w obrębie śląsko-krakowskiego regionu hydrogeologicznego. Utwory wodonośne występują tu we wszystkich warstwach stratygraficznych, lecz ich znaczenie jest uzależnione od czynników geologicznych, hydrogeologicznych oraz wpływu człowieka. Wody podziemne występują tu na zróżnicowanej głębokości – od 10 realize 100 metrów. Główny poziom wodonośny ma charakter porowo-szczelinowy i znajduje się w piaskowcach karbońskich. Wody te są pod ciśnieniem, lecz zaznacza się w nich odwadniający wpływ kopalń węgla kamiennego. Z pozostałych kompleksów wodonośnych ważne znaczenie ma piętro wodonośne czwartorzędu. Jest ono związane głównie z osadami rzecznolodowcowymi i rzecznymi. Wody w tych utworach występują najczęściej accomplish głębokości 5 metrów. Największe kompleksy tych wód występują w dolinach Rawy i Kłodnicy.

Na terenie Katowic znajduje się obecnie kilka terenów objętych ochroną prawną: 2 rezerwaty przyrody (Las Murckowski, Ochojec), zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Źródła Kłodnicy”, użytek ekologiczny „Płone Bagno”, „Stawy Na Tysiącleciu”, oraz około 12 obszarów zielonych mających status parków, z których największym jest Katowicki Park Leśny. Osiem z nich wpisanych jest do ewidencji zabytkowych parków i ogrodów w Polsce. Poza parkami na terenie miasta występuje pewna liczba zieleńców i skwerów. Łącznie katowickie tereny zieleni urządzonej zajmują 13% powierzchni miasta z czego tylko 2% to parki. Zinwentaryzowano na nich łącznie 273 taksony drzew i krzewów. W Katowicach znajduje się 35 okazów drzew uznanych za pomniki przyrody. Lasy w Katowicach obejmują 1,7% wszystkich lasów w województwie, czyniąc Katowice najbardziej zalesionym miastem województwa śląskiego. Lasy te są częścią leśnego add-on ochronnego GOP i podlegają Nadleśnictwu Katowice. Pull off największych parków Katowic należą: Park im. Tadeusza Kościuszki, Katowicki Park Leśny, Dolina Trzech Stawów, Park Zadole, Kalwaria Panewnicka i kilka mniejszych, np. Park A. Budnioka. Na styku granic miast Katowic, Chorzowa i Siemianowic leży Park Śląski (w granicach administracyjnych Chorzowa). Ponadto miasto ma szereg skwerów, do najważniejszych należą: plac Wolności, plac Andrzeja, plac Miarki, plac Rady Europy, plac Grunwaldzki, plac J. Londzina, plac kard. A. Hlonda, plac Alfreda.

Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia w 2016 roku Katowice zostały sklasyfikowane jako dziewiętnaste najbardziej zanieczyszczone miasto Unii Europejskiej.

Nazwa Katowice jest genetycznie słowiańska, staropolska, co poświadczają kosmetycznie zmienione formy obcojęzyczne, również w językach niesłowiańskich, np. niemieckim.

Etymologia nazwy Katowice nie jest jednoznaczna. Istnieją dwie hipotezy naukowe wyjaśniające pochodzenie nazwy miejscowości:

Chociaż wcześniej istniały dzisiejsze dzielnice np. Dąb wzmiankowany w 1299 roku czy Bogucice wzmiankowane w 1360 roku, nazwa miejscowości została po raz pierwszy udokumentowana w 1598 roku jako et nova villa Katowice. Od 1742 roku, gdy Katowice weszły w skład Prus, do 1922 roku gdy niemiecką część Górnego Śląska przyłączono do Polski jako autonomiczne województwo śląskie, a także w latach 1939–1945 podczas niemieckiej okupacji, miasto funkcjonowało pod niemiecką nazwą Kattowitz. W okresie od 9 marca 1953 do 20 grudnia 1956 miasto nosiło urzędową nazwę Stalinogród. Wprowadzono ją tuż po śmierci Józefa Stalina, dla uczczenia pamięci Wielkiego Wodza i Nauczyciela mas pracujących i jego wiekopomnych zasług dla Polski, a cofnięto w związku z odwilżą gomułkowską dnia 21 października 1956. Nazwę (starego) dworca kolejowego zmieniono już 8 marca, kiedy to część podróżnych uciekała z peronów przestraszona tym, że Rosjanie wkroczyli attain miasta, co uzasadniała niespodziewana zmiana jego nazwy. Get udziału w procesie komunizacji nazwy miasta władze komunistyczne zmusiły literata Gustawa Morcinka, który pod presją w Sejmie formalnie zaproponował nazwanie Katowic grodem Stalina.

Niemiecka forma Kattowitz jest prostą adaptacją fonetyczną polskiego formantu –ice jako –itz, z wymaganym przez niemiecką ortografię podwojeniem spółgłoski (tu: rdzennego „t”) po krótkiej samogłosce („a”).

Dzielnice dzisiejszych Katowic historycznie wchodziły w obręb ziem: bytomskiej (Dąbrówka Mała, Burowiec, Dąb, Wełnowiec, Józefowiec), mysłowickiej (Załęże, Zawodzie, Bogucice, Szopienice, Janów, Brynów, Muchowiec, Koszutka, dzisiejsze Śródmieście) i pszczyńskiej (Murcki, Panewniki, Piotrowice, Ochojec, Ligota, Kostuchna, Zarzecze, Podlesie).

Pierwsza wzmianka o Katowicach pojawiła się w zapisach księdza Kazimierskiego, wizytatora parafii boguckiej w 1598. Historię miasta wyznaczają jednak losy kilku znacznie wcześniejszych słowiańskich osad rolniczych z XIV i XVI wieku oraz kuźnic żelaza, będących obecnie jego dzielnicami. Usytuowana nad brzegiem rzeki Rawy Kuźnica Bogucka została wspomniana po raz pierwszy w 1397 i był to jeden z najstarszych zakładów tego typu w Polsce. Poza Kuźnią Bogucką w okolicy istniały jeszcze trzy podobne zakłady: załęski, szopienicki i roździeński. Podobny rodowód ma kilka innych katowickich dzielnic. Najstarszą katowicką dzielnicą jest Dąb, o którym dokumenty wspominają już w 1299. Należał on przez kilkaset lat get klasztoru Bożogrobców w Miechowie. Następnie wspomniane są kolejne wsie, będące dziś dzielnicami miasta, wymienione w dokumencie księcia opawsko-raciborskiego Mikołaja z 15 grudnia 1360, potwierdzającego Ottonowi z Pilczy własność wsi Jaźwce, Załęże, Bogucice, Roździeń i miasta Mysłowice.

W połowie XVI wieku na obszarze nadanym Kuźnikom pojawiło się osadnictwo rolnicze o charakterze zagrodowym. Około 1580 kuźnik bogucki Andrzej założył na swoim gruncie wieś zagrodniczą Katowice, wzmiankowaną w protokole wizytacji parafii boguckiej z 1598 jako villa nova – nowa wieś, a przez kilka następnych stuleci osady rolnicza i kuźnicza zgodnie egzystowały obok siebie.

W XVII, XVIII i I połowie XIX w. Katowice często zmieniały swoich właścicieli. Ważny w historii był rok 1838, kiedy to Franz von Winckler kupił dobra rycerskie Katowice od Lehmanna, a w 1841 przeniósł do Katowic zarząd swoich dóbr. Rozwój wsi Katowice rozpoczął się wraz z uruchomieniem 3 października 1846 przez Towarzystwo Kolei Górnośląskiej (OSE) połączenia Wrocławia z Mysłowicami. Dnia 6 sierpnia 1847 wjechał na główną stację kolejową pierwszy pociąg osobowy. W latach 1847–1848 Katowice za pośrednictwem OSE uzyskały połączenie z siecią kolei europejskich, m.in. z Berlinem, Krakowem, Wiedniem i Warszawą.

Katowice połowy XIX w. były miejscowością wielonarodowościową i wielowyznaniową, z wyraźną jednak przewagą katolików.
Za pierwsze nabożeństwo w języku polskim w Katowicach uchodzi jednak nabożeństwo ewangelickie odprawione w dniu 2 września 1855 r. w pomieszczeniach Huty Marta. Już 29 września 1858 r., dzięki znacznemu wsparciu ówczesnego właściciela dóbr katowickich, Huberta von Tiele-Wincklera konsekrowano ewangelicki kościół Zmartwychwstania Pańskiego przy dzisiejszej ulicy Warszawskiej. Katolicy z Katowic i przyległych wsi korzystali w tym czasie z niewielkiego kościoła w Bogucicach. Dopiero 11 listopada 1860 r. poświęcono zbudowany z muru pruskiego, nieistniejący już pierwszy katolicki kościół we wsi, usytuowany przy dzisiejszym placu Wolności. W 1862 r. poświęcono kamień węgielny pod budowę pierwszego murowanego kościoła katolickiego w mieście – kościoła pw. Najświętszej Marii Panny. W tym samym roku ukończona też została pierwsza publiczna, murowana synagoga na rogu dzisiejszych ulic 3 Maja i Słowackiego (tzw. stara synagoga, ul. 3 Maja 40), którą postawił budowniczy Ignacy Grünfeld.

Przejęcie dóbr ziemskich przez rodzinę Wincklerów oraz uruchomienie kolei sprzyjały intensywnemu rozwojowi i urbanizacji wsi, której centrum nabierało od lat 50. XIX w. charakteru miejskiego. W dniu 11 września 1865 na zamku Babelsbergu  król Prus Wilhelm I Hohenzollern nadał Katowicom prawa miejskie. Miasto liczyło wówczas 4 815 mieszkańców, z tego 3 354 katolików, 888 ewangelików i 573 żydów. Pierwszym burmistrzem Katowic został Louis Diebel, który po 5 latach urzędowania uciekł do USA, okradając miasto z większości funduszy.

Na skutek nowego podziału terytorialnego Śląska w 1873 r. dawny Okręg Bytomski został podzielony na 4 powiaty (tarnogórski, bytomski, zabrski i katowicki), a Katowice stały się miastem powiatowym (niem. Kreisstadt). Powiat katowicki, obejmujący również Mysłowice, liczył ok. 16 tys. mieszkańców. Miasto stało się siedzibą Wydziału Powiatowego (niem. Kreisausschuss) oraz Sejmiku Powiatowego (niem. Kreistag) z 34 członkami. W 1876 r. został oddany pull off użytku budynek Urzędu Powiatowego. Pierwszym landratem powiatu katowickiego został mianowany baron Hans H. von Berlepsch, późniejszy pruski minister handlu i rzemiosła. W 1897 r. Katowice zostały wyłączone z powiatu, uzyskując przez to większą samodzielność.

Pod pruskim panowaniem (od 1742) na terenie dzisiejszych Katowic, szczególnie w XIX wieku rozwijał się przemysł, zwłaszcza huty i kopalnie. W drugiej połowie tegoż wieku powstało kilka instytucji, które zadecydowały o rozwoju młodego ośrodka gospodarczego: Górnośląska Konwencja Węglowa, Górnośląski Związek Przemysłowców Górniczo-Hutniczych, gwarectwa węglowe, Państwowa Dyrekcja Poczt (1866 r.), Sąd Okręgowy (1872 r.). W latach 70. po długich pertraktacjach zarząd dóbr Tiele-Wincklerów przekazał miastu za bardzo korzystnym odszkodowaniem czynszowym obszar gruntów, umożliwiających dalszy rozwój Katowic. W 1895 r. stały się Katowice siedzibą Dyrekcji Prusko-Królewskich Kolei Państwowych. Okręg katowicki obejmował wówczas 1279 km torów, zatrudniał 300 pracowników, a ruch dzienny wykazywał 184 pociągi dziennie (w tym 80 osobowych). Równocześnie z rozwojem miasta narastał opór ludności polskiej wobec nasilających się akcji germanizacyjnych.

Szybko rosnąca liczba ludności i jej zagęszczenie w centrum miasta spowodował konieczność zapewnienia odpowiedniej ilości wody. Od 26 września 1887 r. zaopatrywane były Katowice w wodę z kopalni „Kleofas”. Pompy napędzane silnikiem parowym tłoczyły ją rurociągiem o średnicy 200 mm (z wydajnością 1,25 m³/min.) do zbiornika o pojemności 1000 m³ usytuowanego na Wzgórzu Beaty. Stamtąd szła sieć wodociągowa o długości 12 800 m, która posiadała 58 hydrantów i 37 studni.

W 1871 roku swe podwoje otwarło pierwsze gimnazjum. Pod koniec stulecia w mieście działały oprócz tego wyższa szkoła realna, liceum wyższe i niższe, średnia szkoła męska i żeńska, 5 szkół ludowych oraz zawodowa szkoła budowlana. W 1895 r. powstał Szpital Spółki Brackiej (z klinikami: okulistyczną i laryngologiczną) z 450 łóżkami, w 1900 r. szpital św. Elżbiety z 200 łóżkami, w 1904 r. Szpital Miejski z 120 łóżkami, a w 1912 r. Szpital Dziecięcy na 60 łóżek. Z początkiem XX wieku Katowice wzbogaciły się o Teatr Miejski (późniejszy Teatr Śląski), zbudowany przy Rynku w latach 1905–1907 według projektu kolońskiego architekta Carla Moritza. Nowe stulecie przyniosło miastu trzeci w jego dziejach dworzec kolejowy, zachowany pull off dziś, choć nieużytkowany w pierwotnym charakterze.

Wraz z rozbudową miasta i wzrostem liczby jego mieszkańców rosło również zapotrzebowanie na nowe świątynie. W 1870 r. została ukończona budowa murowanego, katolickiego kościoła Mariackiego, który 14 czerwca 1873 r. stał się kościołem parafialnym. Dnia 8 listopada 1900 r. został poświęcony kościół św. Józefa wskrzeszonej parafii w Załężu. W 1902 r. został ukończony i konsekrowany nowy kościół pw. św. Piotra i Pawła. 22 grudnia tegoż roku attain Starych Panewnik zostali sprowadzeni franciszkanie.

W 1869 r., na zakupionej rok wcześniej działce przy ul. Kozielskiej, został otwarty cmentarz żydowski. W 1872 r. został utworzony w gminie izraelickiej samodzielny rabinat. Pierwszym samodzielnym rabinem został dr. Kohn. Synagoga na rogu dzisiejszych ulic 3 Maja i Słowackiego została w 1882 r. znacznie rozbudowana, jednak w następnych latach postanowiła gmina izraelicka w Katowicach wybudować nową, większą synagogę wraz z domem dla zarządu oraz pomieszczeniami istniejących instytucji gminnych. Budynek w stylu neomauretańskim stanął w 1900 r. przy ulicy Mickiewicza, został on jednak spalony podczas niemieckiej okupacji w 1939 roku.

Wybuch I wojny światowej nie spowodował w Katowicach zniszczeń i strat, lecz rozwój przemysłu i sprzyjającą koniunkturę, zwłaszcza dla zakładów hutniczych. 15 kwietnia 1919 r. władze policji katowickiej donosiły: „Większa część robotników polskich jest dzisiaj po stronie komunistów, a nie partii wszechpolskiej. (…) Liczba członków Spartakusa w okręgu policyjnym wynosi 20 – 25 tys.”

W trakcie I powstania śląskiego w sierpniu 1919, w niektórych z dzisiejszych dzielnic miasta, a wtedy osobnych miejscowości (Szopienice, Bogucice, Dąbrówka Mała), doszło get kilkudniowych walk powstańców śląskich ze śląskim SSOS. W dniach 17–18 sierpnia 1920 doszło w mieście attain zamieszek, w trakcie których niemieckie bojówki zaatakowały oddziały francuskie i polskich mieszkańców miasta. Wydarzenia te były jedną z przyczyn wybuchu 20 sierpnia w Katowicach strajku, a następnie wybuchu II powstania śląskiego, podczas którego w mieście został ogłoszony, przez oddziały rozjemcze stan oblężenia. Walki miały miejsce w dzisiejszych dzielnicach miasta, takich jak m.in. Załęska Hałda, Bogucice i Dąb.

W tych okolicznościach 20 marca 1921 odbył się plebiscyt na Górnym Śląsku. W okręgu wyborczym Katowice, który objął powiat i miasto Katowice, 51,9% wyborców opowiedziało się za pozostaniem w Niemczech. Zaś w samym mieście Katowice 85,4%, a w powiecie katowickim 44,4% głosujących odpowiedziało się za Niemcami, a 55,6% za Polską (oczywiście należy wziąć pod uwagę fakt, że część dzisiejszych dzielnic włączono reach Katowic dopiero w 1924 r. i w okresie PRL-u, zatem miasto obejmowało dużo mniejszą powierzchnię w okresie plebiscytowym). Podczas III powstania śląskiego, w dniu 3 maja 1921, po trwającej całą noc walce, miasto zostało opanowane przez osiem batalionów powstańców śląskich pod dowództwem Walentego Fojkisa i Adama Kocura.

Po powstaniach śląskich Katowice wraz z okolicznymi gminami i częścią Górnego Śląska przyłączono get Polski. Na mocy dekretu z 3 października 1922 r. Katowice stały się siedzibą władz autonomicznego województwa śląskiego z własnym Parlamentem (Sejm Śląski) oraz Skarbem (Skarb Śląski). Nastąpił odpływ ludności niemieckiej oraz napływ ludności polskiej z części Śląska pozostawionej Niemcom, w dużej ilości napływali też Polacy z innych regionów Polski, nierzadko realize lepszej pracy w kopalniach czy hutach. Lata międzywojenne były okresem ogromnego rozwoju miasta wskutek pierwszych dużych inkorporacji podmiejskich gmin. M.in. 15 października 1924 r. do powiatu miejskiego, miasta Katowice, włączono gminy: Bogucice, Dąb, Załęże, Brynów i Ligota Pszczyńska. Liczba ludności miasta wzrosła z 56 tys. w 1922 reach 135 tys. w 1939 r. W 1926 r. w mieście działały: 4 kopalnie węgla kamiennego (łącznie 11 150 robotników), 5 hut żelaza i jedna huta cynku (łącznie 2 551 robotników), 4 odlewnie metali i zakłady konstrukcji stalowych (1 047 robotników), 2 fabryki maszyn (318 robotników), fabryka porcelany (300 robotników), fabryka nawozów sztucznych (150 robotników), zakład impregnacji drewna kopalnianego (131 robotników), fabryka silników elektrycznych (113 robotników), rafineria ropy naftowej, 2 tartaki, młyn parowy i in.

Przed II wojną światową miasto było siedzibą aż 53 banków, 14 zagranicznych przedstawicielstw dyplomatycznych, 9 międzynarodowych koncernów, 4 spółek akcyjnych, 9 biur sprzedaży oraz 7 związków gospodarczych. Powstały też liczne obiekty użyteczności publicznej, w tym oddane realize użytku w 1926 nowoczesne lotnisko na Muchowcu. Rozbudowywano także południową część miasta, a także powstawały luksusowe osiedla willowe i monumentalne budowle sakralne (m.in. kościół garnizonowy Świętego Kazimierza, początek budowy katedry Chrystusa Króla).

Stosunkowo dynamicznie rozwijała się kultura. Prężnie działał Teatr Miejski, subsydiowany z budżetu miasta. W 1932 r. miasto posiadało 9 udźwiękowionych kin. Największe z nich, „Rialto”, mogło pomieścić 1050 widzów. W 1927 r. rozpoczęło działalność Polskie Radio Katowice, które w 1937 r. otrzymało nowy budynek przy ul. J. Ligonia. Prasę, poza tytułami ogólnokrajowymi, w 1926 r. reprezentowało 11 wychodzących w Katowicach gazet codziennych (z tego 8 w języku polskim, 3 w niemieckim) oraz znaczna (i zmienna) liczba rzadziej ukazujących się periodyków. Połączenia z Warszawą zapewniało między innymi oddane realize użytku w 1927 roku lotnisko. Rozpoczęto również budowę gmachu Muzeum Śląskiego (niedokończony, został zburzony przez Niemców w 1940 r.).

W trakcie kampanii wrześniowej z Katowic w nocy z 2 na 3 września 1939 wycofały się większe jednostki Wojska Polskiego, choć w dniach 3–4 września miasta bronili miejscowi katowiccy działacze polscy (głównie byli powstańcy śląscy i młodzież harcerska). 4 września realize miasta wkroczył Wehrmacht, witany entuzjastycznie przez katowicką mniejszość niemiecką, po czym rozpoczęły się prześladowania obrońców miasta, powstańców i osób znajdujących się na listach proskrypcyjnych gestapo. Włączone bezpośrednio complete III Rzeszy Katowice stały się siedzibą władz rejencji (od 1 listopada 1939), a potem prowincji górnośląskiej. Do kwietnia 1941 z Katowic wysiedlono wszystkich Żydów, których przed wojną mieszkało tu ponad 8 300. W trakcie okupacji Niemcy wysiedlili z Katowic pewną liczbę Polaków, dla których utworzono obóz przejściowy w Ligocie. Nadprezydentem rejencji i Gauleiterem został mianowany Fritz Bracht. W tym okresie Katowice stały się również siedzibą okręgowych władz partii nazistowskiej, a także centralą gestapo. W okresie okupacji niemieckiej starano się zniszczyć wszystkie ślady polskości oraz regionalnej śląskości Katowic w mieście, miasto próbowano całkowicie zgermanizować pozbywając się także Polaków. W okresie okupacji niemieckiej w okolicach Katowic działała polska partyzantka Armii Krajowej. Miasto zostało zajęte w nocy z 27 na 28 stycznia 1945 przez radziecki 1 front Ukraiński. W wyniku podpaleń dokonanych przez wojska radzieckie spłonęła część śródmieścia pomiędzy ulicą św. Jana i Pocztową, oraz pierzeja między Rynkiem i ul. Stawową.

W 1945 Katowice ponownie zostały stolicą województwa śląskiego; pierwszym wojewodą został Jerzy Ziętek, po nim urząd objął Aleksander Zawadzki. Pierwszym prezydentem miasta został Józef Wesołowski. W latach 1945–1946 reach Katowic napływali także Polacy wysiedleni z Kresów Wschodnich (m.in. z ziemi lwowskiej), którzy decydowali się nie jechać dalej na zachód Polski i wysiadali na katowickiej stacji. Blisko czteroletnim epizodem była zmiana nazwy Katowic na Stalinogród (9 marca 1953 – 19 grudnia 1956), nazwę historyczną przywrócono w wyniku destalinizacji po śmierci Bolesława Bieruta. Dnia 30 grudnia 1955, podczas tzw. wysiedlenia biskupów śląskich, ordynariusz częstochowski Zdzisław Goliński konsekrował katowicką katedrę Chrystusa Króla. W tym okresie wzrosła ranga miasta jako ośrodka naukowego i kulturalnego, a miasto stało się także centrum uniwersyteckim. Powstały wielkie osiedla mieszkaniowe i kilka reprezentacyjnych budowli, w tym pomnik Powstańców Śląskich i hala Spodek, które stały się symbolami miasta. Zbudowano także Superjednostkę, pawilony handlowe i Biuro Wystaw Artystycznych, Pałac Ślubów, hotele Silesia i Katowice oraz gmach dworca kolejowego. W 1974 w 30 rocznicę powstania PRL, za wkład w budowanie socjalizmu miasto zostało odznaczone Orderem Sztandaru Pracy I klasy.

Po 13 grudnia 1981 i wprowadzeniu przez władze PRL stanu wojennego, w Katowicach doszło reach strajku załóg m.in. w hucie Baildon oraz w kopalniach Staszic, Wieczorek i Wujek. W dniu 16 grudnia, w wyniku użycia broni w KWK Wujek przez ZOMO, 7 górników zginęło na miejscu, a na skutek odniesionych ran 2 następnych zmarło później w szpitalu.

20 czerwca 1983 przybył z pielgrzymką do Katowic papież Jan Paweł II i spotkał się z wiernymi na lotnisku w Muchowcu. Na mszę przybyło ok. 1,5 mln osób. Papież odwiedził też katedrę i przekazał prezydentowi miasta Edwardowi Mesze pamiątkowy medal.

Katowice są stolicą metropolii rzymskokatolickiej. Papież powołał 25 marca 1992 roku metropolię katowicką. Wcześniej – od 1925 r. – miasto było siedzibą diecezji.

Katowice są 11. pod względem liczby ludności polskim miastem (282 755 mieszkańców według stanu z 31 grudnia 2021) i 11. pod względem powierzchni (164,64 km²). Ludność Katowic stanowi około 0,8% mieszkańców całego kraju. Liczba ludności Katowic od 1989 stale się zmniejsza na skutek ubytku naturalnego i ujemnego salda migracji. W okresie 1995-2007 liczba mieszkańców stałych spadła o 35,7 tys. osób (10,3%), czyli średnio o 2200–2500 mieszkańców na rok. Największe ubytki liczby mieszkańców nastąpiły w północnych dzielnicach miasta, zwłaszcza w Śródmieściu (25% ludności w okresie 1988-2007). Ubytek ponad 15% mieszkańców w okresie 1988-2007 nastąpił też w dzielnicach: Dąb, Wełnowiec-Józefowiec, Załęże i Załęska Hałda-Brynów. W tym okresie przyrost ludności następował w trzech południowych dzielnicach Katowic: Kostuchnie, Podlesiu i Zarzeczu.

Gęstość zaludnienia w 2007 wynosiła średnio 1895 osób/km². Najgęściej zaludnione jest Osiedle Tysiąclecia (12,5 tys. osób/km²) oraz Śródmieście (9,4 tys. osób/km²). Najniższa gęstość zaludnienia jest w południowych dzielnicach Katowic – w Murckach (140 osób/km²; spowodowane zwłaszcza położeniem w dużym kompleksie leśnym) i Podlesiu (663 osób/km²).

W połowie 2014 47,54% mieszkańców miasta (144 193 osób) stanowili mężczyźni, natomiast 52,46% (159 121 osób) – kobiety. Wskaźnik feminizacji wynosił wówczas 110 kobiet na 100 mężczyzn. Ludność Katowic starzeje się, co jest spowodowane wzrostem odsetku mieszkańców w wieku poprodukcyjnym, a także spadkiem liczby osób w wieku poniżej 18 roku życia. Największym udziałem osób w wieku poprodukcyjnym charakteryzuje się Koszutka, Dąb i Brynów-Osiedle Zgrzebnioka. W 2007 ludność w wieku produkcyjnym stanowiła około 65% ogółu mieszkańców.

Pod względem struktury narodowościowej w Narodowym Spisie Powszechnym 2002 narodowość polską zadeklarowało 296 792 (90,1%) spośród 327 222 przebadanych mieszkańców miasta. Narodowość śląską zadeklarowało 17 777 katowiczan (5,4%). Ponadto w mieście żyło wówczas 674 Niemców i 165 Romów. 470 mieszkańców zadeklarowało inną narodowość, zaś 11 344 ma narodowość nieustaloną (brak deklaracji). Podczas Narodowego Spisu Powszechnego 2011 narodowość śląską podało 78 838 katowiczan, czyli 24,4% mieszkańców miasta, a 90% mieszkańców Katowic zadeklarowało narodowość polską (można deklarować dwie narodowości w spisach, więc większość deklarujących narodowość śląską deklarowała także narodowość polską).

Rozwój demograficzny Katowic związany jest z wcielaniem pogranicznych osad i tym samym z rozwojem terytorialnym miasta. Od uzyskania w 1865 praw miejskich, Katowice powiększały kilkakrotnie swoją powierzchnię i zmieniały strukturę administracyjną. W okresie od 1825 do 1924 liczba ludności podwajała się co około 10 lat głównie przez migrację i wcielanie okolicznych osad i w ciągu tychże 100 lat liczba mieszkańców miasta zwiększyła się ponad 165-krotnie. 15 lipca 1924 liczba ludności miasta przekroczyła 100 tys. W tym dniu wcielono complete Katowic: Bogucice, Brynów, Dąb, Ligotę, Załęską Hałdę, Załęże i Zawodzie, co spowodowało praktycznie podwojenie liczby mieszkańców z niespełna 57 tys. do prawie 113 tys. (129 437 w maju 1930). Kolejne przyłączenia okolicznych osad miały miejsce w latach 1951 (Piotrowice, Ochojec, Panewniki, Wełnowiec, Józefowiec), 1960 (Szopienice, Nikiszowiec, Dąbrówka Mała, Giszowiec, Janów) i 1975 (Kostuchna, Podlesie, Zarzecze, Murcki). Najliczniejszą populację Katowice odnotowały w 1987 – według danych GUS miasto liczyło wówczas 368 621 mieszkańców. Ze schyłkiem lat 80. XX w. nastąpiła zmiana tendencji rozwoju demograficznego miasta i rozpoczął się spadek liczby ludności Katowic z 368 621 w 1987 realize 282 755 mieszkańców pod koniec roku 2021.
Według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego liczba mieszkańców Katowic ma spaść do 248 455 w 2035.

Wykres liczby ludności miasta Katowice na przestrzeni 3 ostatnich stuleci.

Piramida wieku mieszkańców Katowic w 2014 roku.

Katowice są jednym z największych ośrodków gospodarczych w Polsce. Gospodarka miasta opiera się w głównej mierze na sektorze usług. Pod koniec 2012 w systemie REGON zarejestrowanych było 44 050 podmiotów gospodarczych, z czego 1469 (3,4% ogółu podmiotów w Katowicach) to podmioty sektora publicznego, a 42 581 (96,6%) sektora prywatnego. Łącznie stanowiło wówczas prawie 10% wszystkich podmiotów zarejestrowanych w województwie śląskim.

Pod względem poziomu zatrudnienia, 31 grudnia 2006 z ponad 150 tys. zatrudnionych w Katowicach ponad 73% stanowiły osoby zatrudnione w sektorze prywatnym (bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących pull off 9 osób). Jest to wynik przemian gospodarczych w ostatnich latach. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wynosiło w 2008 4362,39 zł. Poziom bezrobocia w Katowicach jest jednym z najniższych w Polsce – pod koniec października 2014 zarejestrowanych było 10,0 tys. bezrobotnych, a stopa bezrobocia wynosiła 4,8% (9. miejsce spośród wszystkich powiatów w Polsce).

Katowice dysponują kilkoma instytucjami wspierania gospodarki. Complete najważniejszych należy Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna, której siedzibą są Katowice. Na dzień 31 grudnia 2013 miasto posiadało około 10% udziałów w KSSE. Na obszarze Katowic łączna powierzchnia kompleksów KSSE podstrefy tyskiej wynosiła w 2008 około 128 ha. Prócz KSSE, na obszarze Katowic funkcjonuje kilka parków przemysłowych i technologicznych, stanowiące miejsce lokowania nowych działalności przemysłowo-usługowych. Do nich należy m.in.:

Działalność rolna w Katowicach ze względu na dużą urbanizację ma ograniczony zasięg. Ogółem, w 2007 320,19 ha powierzchni miasta (1,94% ogółu) była użytkowana rolniczo. Obszar ten stale się zmniejsza na skutek następującej urbanizacji. Powierzchnia nieużytków porolnych wynosiła blisko 240 ha (2,26% powierzchni miasta), a powierzchnia niezabudowanych parceli na nieużytkach porolnych 341 ha (2,07%). W 2007, w rolnictwie pracowało 447 mieszkańców Katowic (0,3% ogółem pracujących).

Działalność rolnicza odbywa się głównie w południowych dzielnicach miasta, zwłaszcza w Zarzeczu i Podlesiu, gdzie obszary rolne zajmują ponad 100 ha. Ponadto obszary użytkowane rolniczo występują jeszcze w Kostuchnie, Murckach, Piotrowicach-Ochojcu i w Szopienicach-Burowcu, z czego w tej ostatniej dzielnicy powierzchnia terenów rolnych wynosi 32 ha. Wśród nich dominują głównie gospodarstwa o powierzchni realize 1 ha. Brak jest natomiast terenów rolnych w śródmiejskich dzielnicach. Użytki porolne w Katowicach występują zwłaszcza w północnych dzielnicach o genezie rolniczej (głównie w Załężu, Osiedlu Witosa, Bogucicach, Wełnowcu-Józefowcu i Załęskiej Hałdzie-Brynowie).

Według danych z Narodowego Spisu Rolnego z 2010, na 262,81 ha powierzchni zasiewów głównie uprawia się zboża (291,38 ha), w tym pszenicę jarą (39,46 ha) i owies (32,42 ha). Spośród zwierząt gospodarskich w Katowicach w 2010 pogłowie drobiu liczyło 56,8 tys., trzody chlewnej 589, a bydła 126 sztuk.

Rozwój przemysłu wydobywczego oraz ciężkiego w XIX w. stał się jednym z czynników miastotwórczych Katowic, zwłaszcza jego zewnętrznych dzielnic. Początki eksploatacji węgla kamiennego sięgają 1740, kiedy to uruchomiono kopalnię Murcki, natomiast w 1769 rozpoczęto budowę kopalni Emanuelssegen (Błogosławiona Emanuela). Wraz ze wzrostem zapotrzebowania na węgiel w pierwszej połowie XIX w. na terenie obecnych Katowic powstały: w 1801 kopalnia Beata (później wchodząca w skład kopalni Wujek) w 1823 Ferdynand w Bogucicach i w 1845 Kleofas w Załężu. W XIX w. intensywnie rozwijało się hutnictwo cynku, które było jednym z podstawowych gałęzi przemysłu ciężkiego w granicach obecnych Katowic. W 1863 na obszarze Katowic działało 12 hut cynku, z czego największa z nich była huta Wilhelmina w Szopienicach, założona w 1834. W tym czasie rozwijało się też hutnictwo żelaza. Pierwsza huta powstała na granicy Dębu i Załęża w 1823 z inicjatywy Johna Baildona.

Samo miasto Katowice accomplish momentu inkorporacji w 1924 dzielnic o funkcji przemysłowo-mieszkaniowej miało charakter głównie administracyjno-usługowy. W 1931 49,5% mieszkańców miasta pracowało w przemyśle, z czego 12,5% w górnictwie węgla kamiennego. W 1938 funkcjonowało łącznie 258 zakładów przemysłowych, w tym 55 zakładów metalurgicznych, 41 chemiczno-technologicznych oraz 19 ceramicznych i kamieniarskich. W tym czasie prócz przemysłu ciężkiego funkcjonował przemysł przetwórczy, silnie powiązany z przemysłem ciężkim i wydobywczym, produkujący głównie środki produkcji, natomiast przemysł nastawiony na dobra konsumenckie funkcjonował w formie drobnych zakładów. Przemysł cynkowy w latach międzywojennych miał znacznie mniejszą rolę – wówczas funkcjonowała tylko jedna huta – Kunegunda.

W latach 1945–1989 przemysł nadal odgrywał znaczącą rolę w gospodarce miasta. W 1968 z Katowic pochodziło 8% produkcji krajowej węgla kamiennego (10,4 mln ton), 1,9% stali (214,6%) oraz 73,3% cynku (148,8 tys. ton). W skali ówczesnego województwa katowickiego w 1975 udział produkcji przemysłowej stanowił 12,8%, a zatrudnienia w przemyśle 11,4%. W 1985 udziały te były mniejsze – 10,7% produkcji przemysłowej i 9,7% pracujących w przemyśle. W 1989 w przemyśle zatrudnionych było 112,2 tys. mieszkańców Katowic (36% zatrudnionych w mieście). Po II wojnie światowej w Katowicach funkcjonowało 7 kopalń węgla kamiennego: Katowice, Kleofas, Wujek, Eminencja (od 1953 Gottwald), Wieczorek, Boże Dary i Murcki. W 1964 na terenach rezerwowych kopalni Wieczorek uruchomiono kopalnię Staszic, w 1974 połączono kopalnie Kleofas i Gottwald, a w 1976 Boże Dary i Murcki. W 1990 na obszarze Katowic funkcjonowały dwie huty stali: Baildon i Ferrum, a także Huta Metali Nieżelaznych Szopienice i Zakłady Metalurgiczne Silesia, które ze względu na uciążliwy wpływ na środowisko zlikwidowano. W 1985 w hutnictwie pracowało 10,2 tys. osób. Spośród pozostałych gałęzi przemysłu, wysokim udziałem w okresie PRL-u cechował się przemysł maszynowy, wyspecjalizowany głównie w produkcji maszyn i urządzeń górniczych. Complete ważniejszych zakładów należały: Piotrowicka Fabryka Urządzeń Maszyn Górniczych, Fabryka Sprzętu i Narzędzi Górniczych i Śląska Fabryka Urządzeń Górniczych.

Po 1989 w wyniku przemian gospodarczych Katowice pozostają jednym z ważniejszych ośrodków przemysłowych w Polsce. Udział zatrudnionych w przemyśle zmalał w latach 1995–2006 o blisko połowę, do 27,9% ogółu zatrudnionych w 2006. W tym czasie w Katowicach zlikwidowano kilka uciążliwych zakładów przemysłowych, a także wiele kopalń i hut. Pozostałe po ich likwidacji tereny poprzemysłowe często przeznaczone są pod inne funkcje, głównie handlowo-usługowe. Pull off najważniejszych tego typu przekształceń należy powstanie centrum handlowego Silesia City center na terenie byłej kopalni Gottwald, a także nowej siedziby Muzeum Śląskiego na terenie byłej kopalni Katowice. Po 1989 rozwinęły się natomiast nowoczesne gałęzie przemysłu, zlokalizowane zwłaszcza w parkach przemysłowych i technologicznych.

Przemysł ciężki w gospodarce miasta nadal odgrywa ważną rolę. Obecnie działające kopalnie węgla kamiennego połączone są w jedną z 3 największych spółek węglowych w Polsce – Katowicki Holding Węglowy, której siedziba zwokalizowana jest w Katowicach. W skład tego holdingu wchodzą 3 kopalnie z Katowic i po jednej z Sosnowca i Mysłowic. Na terenie Katowic działają obecnie 2 kopalnie węgla kamiennego i 4 huty:

Katowice są ważnym ośrodkiem handlowo-usługowym, szczególnie w zakresie: handlu hurtowego i detalicznego, pośrednictwa finansowego, obsługi nieruchomości i firm, nauki i edukacji, specjalistycznych usług medycznych oraz administracji publicznej i gospodarczej. Według stanu z 31 grudnia 2006 73% mieszkańców jest zatrudnionych w sektorze usług, a w 2007 76,6% spółek zarejestrowanych w Katowicach stanowiły podmioty w sektorze usług rynkowych, a 7,7% usług nierynkowych.

Z racji centralnego położenia Katowic w konurbacji górnośląskiej, miasto pełni wiele usług o charakterze metropolitarnym, o czym świadczy obecność bogatej bazy infrastrukturalnej. Katowice stanowią ważny ośrodek administracji, kultury, edukacji i handlu. W Katowicach jako stolicy województwa śląskiego skupiają się jednostki administracji publicznej, w tym administracji samorządowej o zasięgu miejskim i wojewódzkim, terenowej administracji rządowej, związków międzygminnych, władz kościelnych (siedziba archidiecezji katowickiej) oraz innych instytucji. W Katowicach w 2007 znajdowało się 20 uczelni wyższych, z czego na uczelniach publicznych kształciło się ok. 54,5 tys. studentów. Miasto stanowi siedzibę pięciu szpitali klinicznych Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, oraz wielu placówek kulturalnych o zasięgu lokalnym i ponadregionalnym.

Największą koncentracją usług wykazuje się Śródmieście, które swoje funkcje kształtowały od połowy XIX w., kiedy to w 1839 Franciszek von Winckler przeniósł zarząd swych dóbr complete Katowic, a w 1846 otwarto linię kolejową do miasta. Te dwa czynniki wpłynęły na rozwój handlu i rzemiosła, a w późniejszym okresie również funkcji administracyjno-dyspozycyjnej. Również w dzielnicach wykształciły się lokalne ośrodki usługowe. Ich stopień wyposażenia zależy przede wszystkim od wielkości obsługiwanego obszaru i genezy ośrodków.

Od końca lat 80. XX w. zmieniła się całkowicie struktura handlu w całej Polsce – w tym także w Katowicach. Ówczesne domy handlowe zostały w większości sprywatyzowane. W Katowicach nadal funkcjonują targowiska miejskie – bazar Załęże wraz z częścią rolno-spożywczą, targowisko na placu Miarki i targowisko przy ul. Katowickiej zarządzane przez gminny Zakład Targowisk Miejskich. W 2007 w Katowicach zarejestrowanych było 4600 podmiotów gospodarczych prowadzących działalność handlową. Ich liczba od 2002 stopniowo się zmniejsza, przede wszystkim ze względu na wzrost liczby średnio- i wielkopowierzchniowych obiektów handlowych. W mieście znajdują się trzy duże centra handlowe oraz kilka mniejszych. Większość supermarketów jest usytuowana w okolicach osiedli mieszkaniowych. Accomplish największych centrów handlowo-rozrywkowych należą: Galeria Katowicka, CH 3 Stawy, CH Dąbrówka oraz Silesia City Center. W mieście odbywa się szereg targów o różnorodnej tematyce, jak np.:

Katowice prowadzą program rewitalizacji i przebudowy centrum miasta. W ramach tego projektu jest przebudowywana przestrzeń Rynku wraz z przyległymi ulicami oraz Alei Korfantego wraz z obszarem wokół Ronda.

Oprócz tego, niezależnie w przygotowaniu lub budowie znajduje się wiele projektów prywatnych inwestorów. Z powodu problemów z lotniskiem Muchowiec zablokowane były accomplish tej pory budowy wieżowców. W 2009 uzyskanie pozwolenia na budowę wysokich budynków stara się około czternastu inwestorów. Najbardziej zaawansowane są projekty wież Silesia Towers korporacji deweloperów TriGranit, aktualnie prowadzone są prace związane z prestiżowymi biurowcami KTW, które mają pełnić funkcję wizytówki miasta, Jupiter Plaza oraz biurowiec Hines Polska. Dodatkowo, wiele ważnych budynków w mieście ulega kompleksowej rewitalizacji – przede wszystkim należy wymienić remonty os. Tysiąclecia, Spodka, wieżowca Haperowiec oraz planowaną przebudowę biurowca DOKP.

Podaż powierzchni biurowej wynosi ca. 337 000 metrów kwadratowych, co daje 4 miejsce w Polsce. W 2015 roku podaż ma wzrosnąć o kolejne 60 000 m.kw w związku z budową m.in. Silesia issue Park, Silesia Star, A4 concern Park. Od kilku lat popularne są także budynki przemysłowe poddane gruntowej rewitalizacji i adaptacja ich na biura czy mieszkania.

Rynek mieszkaniowy Katowic gwałtownie się rozwija. Budowane są m.in. Osiedle Dębowe Tarasy, Osiedle Nowe Tysiąclecie, Osiedle 4 wieże, Osiedle Karoliny, Apartamentowiec Złota Katowice, Osiedle Zielone Katowice, Osiedle Dolina Trzech Stawów, Osiedle Twoja Dolina, Osiedle Atal Francuska Park, Osiedle Franciszkańskie czy luksusowe Osiedle Bażantów.

W dniu 6 czerwca 2013 roku, firma IBM ogłosiła, że zainwestuje w Katowicach. Get końca 2015 roku ma zatrudnić w Katowicach 2 tysiące pracowników, natomiast w Parku Przemysłowym Euro-Centrum zainwestują firmy z Doliny Krzemowej w Kalifornii. Najbardziej znane firmy, które zainwestowały w Katowicach to m.in. Capgemini, Fujitsu Technology Solutions, Unilever, Rockwell Automation, Oracle, PwC, Deloitte, Vattenfall, Kroll Ontrack, ING, ABB, Bombardier, Mentor Graphics i UPC.

Katowice znajdują się na skrzyżowaniu szeregu drogowych szlaków komunikacyjnych. Przez miasto przebiegają m.in.:

W okolicach Katowic przebiega kilka ważnych dróg:

Przebiega tędy również Drogowa Trasa Średnicowa – trasa szybkiego ruchu, która w założeniu ma przebiegać przez Katowice, Chorzów, Świętochłowice, Rudę Śląską, Zabrze, Gliwice oraz przez Mysłowice, Sosnowiec, Będzin i Dąbrowę Górniczą. Biegną też tędy dwie drogi ekspresowe: S1 (część drogi krajowej nr 1 i Wschodniej Obwodnicy GOP) oraz S86 (część drogi krajowej nr 86). Trasy te w powiązaniach zewnętrznych zapewnia bezpośredni dojazd complete sąsiednich miast, do ośrodków o zasięgu wojewódzkich jak Opole, Wrocław czy Kraków, a także reach państw europejskich, zwłaszcza Europy Zachodniej (Niemcy, Belgia i Francja), a także na południe (głównie reach Czech).

Podstawę wewnętrznego układu komunikacyjnego Katowic stanowią ulice główne, które w dużej mierze realizują powiązania w skali miasta, a także łączą z głównymi ciągami komunikacji drogowej. Łączą się również z nimi drogi o charakterze zbiorczym i lokalnym, które pełnią powiązania między jednostkami w poszczególnych dzielnicach, a także stanowią obsługę osiedli mieszkaniowych i obiektów funkcjonalnych. Najważniejsze ciągi ulic to m.in. :

Średnia prędkość pojazdów w centrum Katowic wynosiła w 2014 29 km/h. Największe natężenie ruchu odnotowuje się w okresie między 7:45 a 9:15, a także między 16:00 a 17:15. Według danych z września 2007 w okresie szczytu popołudniowego największe natężenie ruchu zaznacza się na al. Roździeńskiego (średnio 9710 pojazdów na odcinku Olimpijska – al. Korfantego i 6114 na S 86), Chorzowskiej (6 245 pojazdów na wysokości Silesia City middle i 3279 na wysokości ul. Brackiej), Trasie Renców (3 175 pojazdów na Estakadzie Orląt Lwowskich), autostradzie A4 w kierunku Mysłowic (3 026 pojazdów) i ul. Kościuszki (2 965 pojazdów). Największe zatory w godzinach szczytu w Śródmieściu Katowic są na ul.: Sokolskiej, Francuskiej, Damrota oraz na al. Korfantego.

Katowice stanowią jeden z największych węzłów komunikacji kolejowej w Polsce, zarówno jeśli chodzi o przewozy pasażerskie, jak i towarowe. Przez miasto przebiega 20 linii kolejowych zarządzanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe. Katowice leżą na skrzyżowaniu dwóch transeuropejskich korytarzy transportowych:

Na terenie miasta znajduje się główna stacja węzłowa oraz największa stacja pasażerska węzła katowickiego – Katowice. Z niej odjeżdżają (początek 2015) pociągi wszystkich kategorii, w tym broadcast InterCity Premium, EuroCity, Express InterCity i InterCity, zapewniające połączenia ze wszystkimi największymi miastami w Polsce oraz z Austrią, Białorusią, Czechami, Francją, Rosją, Słowacją i Węgrami. Rocznie ze stacji korzysta średnio 12 mln pasażerów. Kolejowy transport towarowy to przede wszystkim przewozy węgla kamiennego, ze względu na położenie miasta dużą rolę odgrywają przewozy tranzytowe, także międzynarodowe.

W mieście znajduje się ponadto 8 stacji i przystanków kolejowych: Katowice Brynów, Katowice Ligota, Katowice Szopienice Południowe, Katowice Podlesie, Katowice Piotrowice, Katowice Załęże, Katowice Zawodzie oraz nieeksploatowane stacje Katowice Ochojec i Katowice Murcki.

Komunikacja kolejowa na terenie Katowic funkcjonuje od 3 października 1846, kiedy to uruchomiono przedłużenie linii Towarzystwa Kolei Górnośląskiej ze Świętochłowic przez Katowice pull off Mysłowic. Stacja w Katowicach powstała w szczerym polu, w połowie długości między wsiami Dąb i Szopienice. W późniejszym okresie na obszarze miejscowości powstały nowe połączenia kolejowe oraz bocznice get zakładów przemysłowych. W dniu 1 grudnia 1852 oddano do użytku linię z Katowic pull off kopalni węgla kamiennego w Murckach, natomiast 24 sierpnia 1859 uroczyście otwarto łącznik między liniami Kolei Górnośląskiej a Koleją Warszawsko-Wiedeńską (trasa Szopienice – Ząbkowice) wraz z budową nowego budynku dworca w Katowicach. Pull off Katowic w następnych latach doprowadzono kilka nowych linii i łącznic kolejowych, w tym w 1858 linię Kolei Wilhelma z Mikołowa get Ligoty i w 1870 linię Kolei Prawego Brzegu Odry z Bytomia przez Dąbrówkę Małą i Szopienice reach Dziedzic. Rozwój kolei w Katowicach siał się jednym z czynników szybkiego rozwoju miasta, dzięki czemu uzyskało w 1865 prawa miejskie.

System transportu zbiorowego w Katowicach oparty jest na komunikacji autobusowej oraz tramwajowej. Udział ruchu odbywającego się za pomocą komunikacji publicznej wynosił w 2007 57%. Głównym organizatorem komunikacji miejskiej w Katowicach jest Zarząd Transportu Metropolitalnego (ZTM) z siedzibą w Katowicach (wcześniej zwane jako Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego; KZK GOP; zlikwidowany 31 grudnia 2018). Według stanu z 2013 długość tras obsługiwanych na zlecenie ówczesnego KZK GOP na terenie miasta wynosiła 248,86 km, w tym 220,75 km tras autobusowych i 28,11 km tras tramwajowych. Łączna długość linii w tym okresie wynosiła 922,25 km (najwięcej spośród miast członkowskich ZTM), w tym 824,48 km linii autobusowych i 97,78 km linii tramwajowych. Przez teren Katowic przebiega ponad 100 linii ZTM, z czego 30 z nich to linie wewnątrzmiejskie (28 autobusowych i 2 tramwajowe). Poza tym, na obszarze Katowic funkcjonują linie obsługiwane przez Miejski Zarząd Dróg i Mostów w Jaworznie (autobusy attain Jaworzna; prawie 800 wozokilometrów na dobę w 2013). Największym przewoźnikiem jest PKM Katowice, realizujący przewozy na zlecenie ZTM.

Komunikacja tramwajowa na obszarze miasta jest organizowana na zlecenie ZTM spółce Tramwaje Śląskie S.A., której Katowice są największym udziałowcem (32,67% akcji). Łączna długość tras tramwajowych w 2013 wynosiła 28,11 km, a praca eksploatacyjna w 2013 w Katowicach wynosiła blisko 9000 wozokilometrów na dobę. Przez Katowice 30 stycznia 2015 przebiegało 12 linii tramwajowych, w tym jedna wewnątrzmiejska (36 Brynów Pętla – Zawodzie Pętla). Struktura sieci tramwajowej na terenie Katowic ma układ promienisty z koncentracją na Rynku i łączy Śródmieście m.in. z Brynowem, Koszutką, Osiedlem Tysiąclecia, Szopienicami, Wełnowcem, Załężem i Zawodziem.

Początki komunikacji tramwajowej na terenie Katowic sięgają końca XIX w., kiedy to 30 grudnia 1896 oddano pull off użytku odcinek Katowice (na wysokości obecnego ronda gen. Ziętka) – Wełnowiec – Huta Laura, który po dwóch latach zelektryfikowano. W tym samym roku rozpoczęto budowę linii tramwajowej Katowice (Rynek) – Dąb – Królewska Huta, którą ukończono w sierpniu, a uruchomiono 25 listopada 1898. W 1899 spółka Oberschlesische Dampfstraßenbahn (ODS) uzyskała koncesję na linię Hajduki Górne – Katowice – Załęże – Zawodzie – Szopienice – Mysłowice, którą uruchomiła 31 października 1900. W 1912 w Katowicach uruchomiono normalnotorową linię, która łączyła Rynek w Katowicach z Parkiem Kościuszki. Na końcu tej linii powstała zajezdnia normalnotorowa. W latach międzywojennych wzmogły się procesy przekształcenia sieci na terenie Katowic w sieć normalnotorową, a także 14 lipca 1928 uruchomiono linię z Szopienic attain Sosnowca. Po II wojnie światowej dokonano przedłużenia linii z Parku Kościuszki reach Brynowa, oddaną do użytku 18 września 1947. Po 1989 mimo niedofinansowania, sieć tramwajową na terenie Katowic systematycznie modernizowano.

W odległości około 30 km na północ od centrum Katowic znajduje się międzynarodowy port lotniczy Katowice-Pyrzowice z asfaltobetonową drogą startową o długości 3200 metrów i szerokości 45 metrów. W 2015 obsłużył on 3 mln 069 tys. pasażerów. Port ma dwa terminale pasażerskie (nowszy otwarty w lipcu 2007), terminal przylotowy oraz jeden terminal cargo. Przepustowość roczna terminali pasażerskich wynosi ok. 6 mln. Lotnisko w Pyrzowicach obsługuje ponad 30 stałych połączeń rejsowych liniami lotniczymi LOT, Lufthansa, Wizz Air, Ryanair, Transavia i Ellnair.

W granicach miasta Katowice znajduje się również lotnisko aeroklubowe Katowice-Muchowiec z czynnym trawiastym polem wzlotów. Planowo miało zostać przeistoczone w miejski port lotniczy (ang. city airport) z przyszłą utwardzoną drogą startową o długości 850 metrów i szerokości 25 metrów, obsługujący samoloty zabierające pull off 18 pasażerów oraz samoloty lotnictwa ogólnego, w tym biznesowe. Jednak obecnie jego rozwój jest hamowany sporami na tle własnościowym pomiędzy aeroklubami.

W odległości get 100 km od Katowic znajdują się jeszcze dwa międzynarodowe porty lotnicze: port lotniczy Ostrawa i airdrome Kraków w Balicach. Ponadto odległe od Katowic o 90 km lotnisko w Kamieniu Śląskim pod Opolem starało się o status lotniska dla ruchu rejsowego, w tym międzynarodowego. Z uwagi na swoje położenie 12 km od autostrady A4, stanowiłoby realistyczną alternatywę do Pyrzowic i Balic m.in. dla Katowic – plany te pozostały niezrealizowane

W 2013 przy ul. Medyków oddano attain użytku sanitarne lądowisko Katowice-GCZD, a w 2014 przy ul. Armii Krajowej śmigłowcowe lądowisko Famur.

Katowice należą obok Łodzi i Gdyni accomplish grupy miast Polski, których centra nie wywodzą się ze średniowiecznego miasta lokacyjnego. Style takie jak gotyk, renesans czy barok nie są zatem w nim reprezentowane. Układ urbanistyczny miasta powstał na skutek rozbudowy i połączenia poszczególnych wsi i osiedli robotniczych w czasie gwałtownego rozwoju w XIX i XX wieku.

Śródmieście miasta zostało ukształtowane w połowie XIX w., którego ściślejsze zabudowywanie nastąpiło po 1880. Powstałe w tym czasie budynki mają dekorację eklektyczną (w większości neorenesansową i neobarokową) z późniejszymi elementami stylu secesyjnego. Pod koniec XIX wieku uznawane było za mały Paryż.

Modernistyczny kwartał południowej części śródmieścia Katowic, powstały po utworzeniu województwa śląskiego w 1922, to jeden z najciekawszych w kraju przykładów międzywojennego funkcjonalizmu i stylu międzynarodowego. Katowickie budynki są inspirowane architekturą Bauhausu, De Stijl czy realizacjami Le Corbusiera. Architektura Katowic lat międzywojennych mimo pierwotnych założeń zakładających unifikację i standaryzację, charakteryzowała się dużą różnorodnością i indywidualizmem. W tym czasie duży udział w inwestycjach miały władze wojewódzkie, które przyciągały także inwestorów prywatnych i kościelnych. Complete najbardziej okazałych obiektów powstałych w tym okresie należy budynek Sejmu Śląskiego, budowany w latach 1924–1929 oraz archikatedra Chrystusa Króla, której budowę rozpoczęto w 1927, a ukończono po wojnie (w 1956).

Po II wojnie światowej, pod koniec lat 40. XX w. w architekturze miasta narzucono doktrynę socrealizmu, kładące nacisk na wartości polskie. Przykładem jest Pałac Młodzieży (bud. 1948-1951) oraz dawny Dom Związków Zawodowych (bud. 1955). W późniejszym okresie starano się utworzyć nową koncepcję centrum miasta, w kierunku północnym. Prace te realizowano w latach 50., 60. i 70. XX w. Powstały wówczas m.in. Dom Prasy Śląskiej, Dom Handlowy „Skarbek”, Superjednostka oraz hala widowiskowo-sportowa Spodek. Spośród inwestycji mieszkaniowej accomplish najbardziej wartościowych należy Osiedle Tysiąclecia oraz Osiedle Walentego Roździeńskiego.

Po 1989 w architekturze Katowic nastawiono na estetykę postmodernizmu zaczerpniętej z Europy Zachodniej, lecz w późniejszym czasie skierowano się na funkcjonalizm, uwzględniający awangardowe materiały, nowatorskie rozwiązania konstrukcyjne oraz nawiązanie reach tradycji. W związku z rozwojem kulturalnym miasta pod koniec lat 90. XX w. powstała nowa siedziba Biblioteki Śląskiej, a w pierwszej połowie XXI w. Strefa Kultury, na której znajduje się siedziba Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia (bud. 2010–2014), Muzeum Śląskiego (bud. 2011-2015) oraz Międzynarodowe Centrum Kongresowe (bud. 2011-2015). W latach 2002–2003 powstał najwyższy budynek w Katowicach – Altus, w 2005, a na terenach po kopalni Gottwald centrum handlowo-rozrywkowe Silesia City Center. Powstało również wiele nowych obiektów biurowo-usługowych oraz gmachów użyteczności publicznej, zwłaszcza akademickich (w tym otwarte w 2012 Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka).

Układ urbanistyczny Katowic z racji młodego wieku miasta wykazuje się niejednorodnością wynikającą z różnej genezy oraz odrębności administracyjnej osad, które włączano do Katowic wraz z kolejnymi etapami ich rozwoju. Najsilniej ze Śródmieściem są powiązane sąsiednie dzielnice, włączone w 1924. W poszczególnych jednostkach wykształciły się szereg odrębnych osiedli i kolonii o zróżnicowanej genezie. Obecny kształt Katowic wykształcił się w czterech fazach rozwojowych:

W granicach Katowic znajduje się prawie 66 km² lasów. Lasy te są pod ochroną.

Najstarsza, istniejąca get dziś budowla w Katowicach to drewniany kościółek św. Michała Archanioła z XVI w. w Brynowie. Oprócz niego w mieście znajduje się kilkadziesiąt budowli mieszkalnych z XIX i początku XX wieku, w tym unikatowe osiedla: Nikiszowiec i Giszowiec. Znajduje się tu także kilka pałaców, w tym pałac Goldsteinów i pałac w Załężu oraz kilka zabytkowych kościołów, jak kościół Mariacki, kościół garnizonowy, archikatedra Chrystusa Króla (największa katedra w kraju), bazylika z klasztorem franciszkanów z oryginalną kalwarią w stylu modernistycznym oraz ewangelicki kościół Zmartwychwstania Pańskiego – najstarsza murowana budowla sakralna w mieście. Drapacz Chmur wybudowany w latach 1929–1930 przy ul. Żwirki i Wigury 15 to przykład modernistycznej architektury, która wypełnia południowy kwartał śródmieścia.

Naprzeciw gmachu Sejmu Śląskiego znajduje się pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego ufundowany ze składek mieszkańców woj. śląskiego i zamówiony w 1936 u chorwackiego rzeźbiarza Antuna Augustinčića. Wykonany został w latach 1937–1939. Ze względu na wybuch wojny i późniejsze uwarunkowania polityczne pomnik trafił do Polski dopiero w 1991. W 1998 wykonano cokół i ustawiono pomnik w obecnym miejscu, na placu Bolesława Chrobrego. Projekt placu wraz z cokołem, według projektu Aliny Borowczak-Grzybowskiej i Andrzeja Grzybowskiego otrzymał tytuł Najlepszej Przestrzeni Publicznej Województwa Śląskiego 2001.

Oprócz zabytków w Katowicach znaleźć można wiele niezabytkowych atrakcji turystycznych np. Pomnik Powstańców Śląskich (największy pomnik w kraju), wieża spadochronowa (jedyna istniejąca wieża spadochronowa w Polsce), Spodek (hala widowiskowa oddana realize użytku w roku 1971 z architektonicznie ciekawym dachem koncepcji inżyniera Wacława Zalewskiego, utrzymywanym w miejscu stalowymi kablami zgodnie z zasadami tensegrity), szopka w bazylice św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (największa w Europie szopka bożonarodzeniowa).

Katowice charakteryzują się rozbudowaną siecią placówek opieki zdrowotnej, w tym szpitali. Według stanu z 2012 w mieście znajduje się 12 szpitali publicznych oraz 6 niepublicznych. Spośród nich funkcjonują tu następujące placówki lecznictwa zamkniętego:

W Katowicach w 2012 znajdowało się 3641 łóżek szpitalnych, co daje średnio 118,6 łóżka na 10 tys. mieszkańców. Jest to współczynnik ponad dwukrotnie większy niż średnia dla całego województwa, która wynosiła w tamtym czasie 56,0 łóżka na 10 tys. osób. Według danych z 2012 liczba hospitalizowanych w Katowicach wynosiła 2012 – 2225 pacjentów na 10 tys. mieszkańców. W mieście funkcjonuje Wojewódzkie Pogotowie Ratunkowe, które dysponuje w mieście Stacją Pogotowia Ratunkowego przy ul. Powstańców 52. Liczba przychodni w tym samym roku wnosiła 283 placówek, z czego w 2011 6% przychodni stanowiły placówki publiczne.

Katowice mają bogatą bazę oświatową i naukową, na którą składają się przedszkola, szkoły podstawowe, szkoły ponadpodstawowe, policealne oraz uczelnie wyższe. Wśród nich prócz placówek ogólnodostępnych działają placówki specjalne oraz integracyjne, a część obiektów jest zgrupowana w zespoły szkół. W Katowicach w 2007 funkcjonowało 88 przedszkoli, w tym 82 placówek miejskich, do których uczęszczało 7844 dzieci. W Katowicach według danych z 2012 funkcjonuje 55 szkół podstawowych, w których pracowało 1070 nauczycieli, natomiast liczba uczniów wynosiła wówczas 13,4 tys. osób, co daje średnio 244 uczniów na jedną placówkę i 19 na jeden oddział.

W 2012 w Katowicach działało 48 gimnazjów, do których uczęszczało 7 tys. uczniów. Daje to średnio 145 osób na jedną placówkę i 21 uczniów na jeden oddział. W tym czasie 187 uczniów pobierało naukę w oddziałach specjalnych. Pod względem bazy szkół ponadgimnazjalnych w Katowicach w 2012 funkcjonowało:

Część placówek ponadgimnazjalnych pełni funkcje regionalne, zwłaszcza renomowane licea ogólnokształcące, szkoły techniczne oraz artystyczne, wśród których według rankingu Perspektywy z 2013 get najbardziej prestiżowych należą:

Katowice są jednym z większych ośrodków naukowych w Polsce. Według stanu z 2012 w mieście działa 20 uczelni wyższych, na których studiowało wówczas ponad 63 tys. osób. Wśród nich funkcjonuje 8 uczelni publicznych. Są to:

W latach 1998–2003 liczba uczelni w Katowicach wzrosła z 5 do 9 placówek, natomiast liczba studentów wynosiła w 1998 71 942, a w 2012 63 099 osób. Największą uczelnią pod względem liczby studentów jest Uniwersytet Śląski, kiedy to w roku akademickim 2012/13 uczęszczało reach niej 29 258 osób, natomiast attain drugiej co accomplish wielkości placówki wyższej – Uniwersytetu Ekonomicznego, uczęszczało 13 488 studentów. Katowickie uczelnie mają średnią renomę wśród polskich uczelni (19. miejsce UŚ w rankingu Perspektywy za 2012 wśród uczelni publicznych oraz 15. miejsce Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej im. Wojciecha Korfantego wśród uczelni niepublicznych).

Według danych z Narodowego Spisu Powszechnego z 2011, 23,7% przebadanych mieszkańców legitymuje się wykształceniem wyższym, 35,3% wykształceniem średnim i policealnym, a 19,3% mieszkańców miało wykształcenie zasadnicze zawodowe. W grupie przebadanych katowiczan znalazły się również osoby dysponujące wykształceniem gimnazjalnym (4,3%), wykształceniem podstawowym (12,7%), zaś 0,6% osób nie ma wykształcenia szkolnego.

Katowice stanowią duży ośrodek kulturalny, w którym w 2012 funkcjonowało 9 instytucji kultury wpisanych do rejestru Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz województwa śląskiego oraz 14 miejskich instytucji kultury. Są to instytucje o charakterze artystycznym, naukowo-badawczym oraz organizującym i wspierającym życie kulturalne. Instytucją kultury wpisaną do rejestru Ministra Kultury jest funkcjonująca w mieście od 1945 Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach z siedzibą przy placu Wojciecha Kilara 1. Instytucje kultury województwa śląskiego położone w Katowicach to: Muzeum Śląskie (działające w latach 1929–1945 i restytuowane w 1984; nowa siedziba przy ul. Tadeusza Dobrowolskiego 1), Biblioteka Śląska (założona w 1922; pl. Rady Europy 1); Filharmonia Śląska (funkcjonująca od 1945; ul. Sokolska 2), Instytucja Filmowa „Silesia-Film” (funkcjonuje w dziedzinie kinematografii; zarządza m.in. Centrum Sztuki Filmowej, Kinem Światowit oraz Kinoteatrem Rialto; ul. Górnicza 5), Instytucja Kultury Ars Cameralis Silesiae Superioris (promuje i prezentuje wartościowe zjawiska w kulturze i sztuce; ul. Ligonia 7), Regionalny Ośrodek Kultury (prowadzi zajęcia promujące amatorską twórczość własną, a także działa m.in. w ochronie tradycji i dziedzictwa kulturowego; ul. Ligonia 7), Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego (instytucja o charakterze naukowo-badawczym; ul. Ligonia 7) oraz Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego (największa scena teatralna województwa śląskiego; funkcjonuje od 1907; ul. Rynek 2).

Spośród instytucji kultury Miasta Katowice poza pięcioma domami kultury (Koszutka, Ligota, Południe, Szopienice-Giszowiec i Zawodzie) funkcjonują jeszcze m.in.: Galeria Sztuki Współczesnej Biura Wystaw Artystycznych, Katowice Miasto Ogrodów – Instytucja Kultury im. Krystyny Bochenek (plac Sejmu Śląskiego 2), Muzeum Historii Katowic oraz Śląski Teatr Lalki i Aktora Ateneum.

Cykliczny Rawa Blues Festival, Odjazdy, Mayday Festiwal, Festiwal Nowa Muzyka, Śląski Festiwal Jazzowy, cykl: JaZZ i okolice, a także OFF Festival i dziesiątki innych koncertów przyciągają corocznie setki tysięcy fanów muzyki z całego świata complete Katowickich parków, instytucji kultury i katowickiego Spodka, najbardziej charakterystycznej sali widowiskowej w Polsce.

Świętem miasta jest 11 września, będący rocznicą uzyskania praw miejskich.

Rozwój kulturalny miasta przypadł dopiero na okres po 1922, za sprawą ustanowienia miasta stolicą województwa śląskiego z autonomią. Dzięki ustawom Sejmu Śląskiego powstawały obiekty oświatowe i kulturalne m.in. Muzeum Śląskie. Za sprawą małych zniszczeń miasta w okresie II wojny światowej większość ośrodków kulturowych utworzono w miejsce dotychczasowych niemieckich. Attain 1939 w mieście powstało kilka kin i teatrów, zarejestrowano 17 tytułów czasopism. Katowice były kandydatem reach tytułu Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku. Kandydatura Katowic, prowadzona pod hasłem Miasto Ogrodów, doprowadziła do znacznego ożywienia kulturalnego miasta kojarzonego głównie z przemysłem.

Kultura muzyczna w Katowicach w większym stopniu rozwijała się od lat powojennych, natomiast w latach międzywojennych działalność muzyczną prowadziło Towarzystwo Muzyczne, organizując występy muzyczne solistów i zespołów kameralnych.

W powojennych Katowicach za sprawą kompozytorów Bolesława Szabelskiego i Bolesława Woytowicza powstała śląska szkoła kompozytorów, do której zaliczamy takich kompozytorów, jak Ryszard Gabryś, Aleksander Glinkowski, Henryk Mikołaj Górecki, Jan Wincenty Hawel, Wojciech Kilar i Witold Szalonek. Niemal wszyscy całe życie mieszkali i pracowali w tym mieście. Ważne miejsce w polskim życiu muzycznym zajęło też następne pokolenie kompozytorów: Eugeniusz Knapik, Andrzej Krzanowski i Aleksander Lasoń.

Katowice są siedzibą Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i najlepszej w kraju Akademii Muzycznej. Z Katowic pochodzą także grupy hip-hopowe: Kaliber 44 oraz Paktofonika.

Z Katowic pochodzą następujące grupy, zespoły, a także na terenie Katowic działają następujące kluby muzyczne:

Teatr w Katowicach funkcjonował od 1897, kiedy to do użytku został oddany Teatr Miejski. W 1922 przekształcił się w Teatr Polski, nazwany w 1937 im. Stanisława Wyspiańskiego. W sezonie 1936/37 z teatru skorzystało 160 tys. widzów.

W latach PRL-u Katowice miały słabo rozwiniętą kulturę, z czego najlepiej działającą placówką kulturalną był teatr. W Teatrze Śląskim w 1970 odbywało się 598 przedstawień, z których korzystało 196 096 widzów. Teatr ten miał wówczas charakter lokalny. Poza tym funkcjonował Śląski Teatr Lalki i Aktora Ateneum, powstały w 1945.

Według stanu z 2014 w Katowicach działają następujące teatry i grupy teatralne:

Sztuka filmowa w Katowicach funkcjonowała już przed I wojną światową. W latach międzywojennych przeżywała znaczny rozwój, gdyż w 1932 r. w mieście funkcjonowało 9 udźwiękowionych „teatrów świetlnych” (wszystkie w rękach prywatnych), mających średnio po 555 miejsc. Wszystkie mieściły się w ścisłym centrum miasta. Największym z nich było „Rialto” (1050 miejsc), należące reach Bernarda Kochmana i Marcina Tichauera. Szereg kin znajdował się również w sąsiednich miejscowościach, dziś będących dzielnicami Katowic, jak Szopienice, Załęże czy Zawodzie. W 1938 r. w Katowicach znajdowało się 11 kinoteatrów, w większości dużych placówek. Średnio wskaźnik uczęszczania accomplish kina na jednego mieszkańca w 1938 wynosił 12,7 i był znacznie wyższy niż np. w Warszawie (11,4) i Krakowie (10,4). W 1972 w Katowicach funkcjonowały 22 kina o łącznej liczbie 11,2 tys. miejsc, co w przeliczeniu na mieszkańca dawało jeden z największych wskaźników w Polsce.

W Katowicach funkcjonują (2017) poniższe placówki kinowe:

Działalność muzealna w Katowicach funkcjonowała od 1929, kiedy to ustawą Sejmu Śląskiego formalnie powołano do życia Muzeum Śląskie. W 1924 powstało Towarzystwo Muzeum Ziemi Śląskiej, którego zadaniem było gromadzenie pamiątek kultury materialnej i duchowej wytworzonych głównie na Górnym Śląsku. W 1930 udostępniono pierwsze wystawy galerii malarstwa polskiego. Muzeum Śląskie po II wojnie światowej zostało restytuowane dopiero w 1984, natomiast pierwszym otwartym po II wojnie światowej muzeum było Muzeum Historii Katowic. W 1985 otwarto Muzeum Archidiecezjalne, gromadzące zbiory ze sztuki sakralnej.

Według stanu z 2014 w Katowicach funkcjonują następujące placówki muzealne:

Media w Katowicach istniały już od początków Katowic jako miasta. W 1865 uruchomiono własne wydawnictwo, które wydawało lokalną gazetę 2-3 razy w tygodniu. Complete 1900 w Katowicach wydawano też 4 tygodniki, 3 miesięczniki niemieckie oraz 1 dziennik i 2 tygodniki polskie.

W latach międzywojennych Katowice stanowiły centrum środków przekazu, reprezentowanym przez prasę oraz uruchomioną w 1927 lokalną rozgłośnię Polskiego Radia. Do najważniejszych gazet ukazujących się w początkach XX w. i w latach międzywojennych należały: „Gazeta Ludowa”, „Gazeta Robotnicza”, „Górnoślązak”, „Polak” i „Goniec Śląski”. Największe znaczenie miała wydawana od 1924 „Polonia” oraz od 1926 „Polska Zachodnia”. Wydawano również czasopisma niemieckojęzyczne – spośród 24 niemieckich czasopism ukazywanych w województwie śląskim 14 z nich wydawano w Katowicach. Zasięg mediów w latach międzywojennych nie był duży, ograniczony głównie complete województwa śląskiego.

Po II wojnie światowej swoją działalność wznowiło Polskie Radio, którego udział w nadawaniu wśród rozgłośni regionalnych w okresie 1945–1989 malał. W 1957 uruchomiono Śląski Ośrodek Telewizyjny. W latach PRL-u największym wydawnictwem prasowym było Śląskie Wydawnictwo Prasowe, które wydawało 17 tytułów, w tym 4 dzienniki: „Trybunę Robotniczą”, „Dziennik Zachodni”, „Wieczór i Sport”. Od lat 50. do 90. XX działało Wydawnictwo „Śląsk”, specjalizujące się w problematyce górnośląskiej, głównie poprzez publikowanie utworów prozatorskich. W 1992 założono Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.

W Katowicach odbywają się (2014) liczne cykliczne imprezy kulturalne, w tym:

W Katowicach środowisko plastyczne ma bogate tradycje, sięgające 1928. W tym czasie powstało Śląskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych, a rok później powołano Związek Zawodowy Artystów Plastyków na Śląsku, który urządził w mieście pierwszą swoją wystawę. Po II wojnie światowej, w sierpniu 1949 powstała Galeria Współczesna Biura Wystaw Artystycznych, w której odbywały się wystawy indywidualne i zbiorowe. W 1975 zorganizowano w niej 14 imprez wystawowych.

W Katowicach znajdują się (2014) następujące galerie sztuki:

Początki aktywności fizycznej w tym regionie zapoczątkowały tworzące się pod koniec XIX wieku towarzystwa sportowe jak Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, Sport Verein i aim Verein. 15 marca 1896 powstało Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Katowicach drugie po bytomskim na Górnym Śląsku gniazdo Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” na Śląsku. Od początku członkowie organizacji spotkali się z prześladowaniami niemieckich władz. Katowiccy członkowie organizacji, którzy we wrześniu 1896 na zaproszenie kolegów udali się do Bytomia zostali aresztowani przez niemiecką policję w pociągu. Wkrótce wytoczono im proces sądowy ponieważ jadący z nimi niemieccy pasażerowie poczuli się urażeni ich organizacyjnym strojem.

Najstarszym katowickim i drugim na Górnym Śląsku klubem piłkarskim był powstały w 1904 SV Frisch Auf Kattowitz, po jego rozpadzie powstały w 1905 trzy kluby: FC Preussen 05 Kattowitz, Diana Kattowitz i Germania Kattowitz. Jednym z pierwszych klubów piłkarskich był również 06 Zalenze, powstały w 1906. Dnia 7 grudnia 1930 otwarto w mieście sztuczny tor łyżwiarski. Obecnie w Katowicach istnieje kilkadziesiąt klubów i stowarzyszeń sportowych. Attain najważniejszych należą:

Accomplish najważniejszych obiektów sportowych w Katowicach należą:

Rower miejski w Katowicach zadebiutował w 2015 roku. Na początku mieszkańcy mieli get dyspozycji trzy stacje, rok później 11, a w 2017 roku było ich 35.

Poza rozwojem sieci rowerów miejskich w Katowicach duże środki są inwestowane w rozbudowę infrastruktury rowerowej – w tym budowę nowych dróg rowerowych. Na przestrzeni ostatnich lat w Katowicach powstało 15,5 km nowych dróg rowerowych, a 58 km tras zostało zmodernizowanych.

Najważniejsze stanowisko we władzach wykonawczych Katowic było na przestrzeni lat różnie nazywane: w latach 1866–1920 i 1939–1945 nazywano ich Oberbürgermeister, w okresie międzywojennym (1922–1939) i pierwszych latach po wojnie (1945-1950) zwani byli prezydentami miasta, a od 24 marca 1950 get 1 stycznia 1974 zwano ich przewodniczącymi rady miejskiej. Od 1 stycznia 1974 powrócono do określenia prezydent miasta, które jest w użyciu do dziś.

Przedostatnim sołtysem wsi był Kazimierz Skiba, którego chata, obecnie przeniesiona reach skansenu, stała na obrzeżach wsi Katowice, niedaleko granicy wsi Bogucice, w części zwanej później Drajok. Ostatnim sołtysem był niejaki Ludwik Troll.

Od uzyskania przez Katowice praw miejskich w 1865 miasto miało 23 prezydentów. Pierwszym prezydentem Katowic był Louis Diebel, który objął urząd 14 maja 1866, zostając burmistrzem miasta, które liczyło wówczas 4815 mieszkańców i obejmowało swym zasięgiem obszar zbliżony realize dzisiejszego śródmieścia Katowic. Obecnym prezydentem miasta Katowice jest Marcin Krupa, a jego zastępcy to Mariusz Skiba, Waldemar Bojarun, Bogumił Sobula i Jerzy Woźniak.

3 marca i 4 kwietnia 1866 miały miejsce pierwsze wybory get ciała, które ustanowiło władze Katowic. Z 342 kandydatów wybrano pierwszych 18 przedstawicieli (Stadtverordneten) mieszkańców miasta. Przedstawiciele ci, pod kierownictwem przewodniczącego komitetu wyborczego, dr Richarda Holtze, wybrali 14 maja 1866 pierwszy magistrat (Magistratskollegium), w skład którego weszli:

Liczbę radnych podniesiono w 1875 attain 6 i zaczęto ich tytułować Stadträte.

Obecnie przewodniczącym rady miasta jest Maciej Biskupski, a w jej skład wchodzi 28, wybieranych w wyborach bezpośrednich radnych. Od 2002 roku prezydenta Katowic wybierają mieszkańcy. Oficjalną siedzibą Urzędu Miasta Katowice jest magistrat przy ul. Młyńskiej 4 w dzielnicy Śródmieście.

Rada Miasta nadaje tytuł Honorowego Obywatela Miasta Katowice, który dotychczas otrzymało 15 osób (stan na styczeń 2012). Katowice są siedzibą Górnośląskiego Związku Metropolitalnego oraz członkiem Unii Metropolii Polskich. Uchwałą rady z 22 czerwca 2009 ustanowiono 11 września świętem miasta.

Uchwałą Rady Miasta Katowice z dnia 30 listopada 2011 r. powołano Młodzieżową Radę Miasta Katowice pełniącą role konsultacyjne wobec Rady Miasta.

Młodzieżowi Radni będąc wybieranymi przez uczniów szkół ponadpodstawowych (Jeden mandat Młodzieżowego Radnego na każdą rozpoczętą liczbę 500 uczniów) pracują społecznie: rozwijając i upowszechniając idee samorządności wśród młodzieży; inicjują, wspierają i koordynują działalności samorządowe młodzieży; kształtują postaw prospołeczne, obywatelskie, demokratyczne i patriotyczne; reprezentują interesy młodzieży wobec instytucji publicznych oraz pozarządowych pomagają w przygotowaniu młodzieży get aktywnego funkcjonowania na rynku pracy; integrują współpracę środowisk młodzieżowych na terenie miasta; zapewniają czynny udziału młodzieży w życiu miasta oraz inspirują do uczestnictwa młodzieży w rozwoju kulturalnym.

Lista miast partnerskich Katowic:

Katowice wraz z Ostrawą, Koszycami i Miszkolcem są miastami partnerskimi Grupy Wyszehradzkiej. Od 2003 odbywają się spotkania miast partnerskich Grupy Wyszehradzkiej.

W 2010 uroczyście otwarto plac Miast Partnerskich, na którym znajdują się specjalne tablice informacyjne o każdym z miast partnerskich Katowic.

Katowice są siedzibą archidiecezji katowickiej oraz metropolii katowickiej. Na terenie Katowic znajduje się pięć dekanatów: Katowice-Bogucice, Katowice-Panewniki, Katowice-Piotrowice, Katowice-Śródmieście i Katowice-Załęże. Sieć parafialna obejmuje razem 38 parafii miejskich. Według danych podanych przez oficjalne publikatory kurii archidiecezjalnej, Katowice zamieszkuje 295 560 katolików, co stanowi blisko 97 procent populacji miasta.

W mieście znajduje się 36 kościołów i ma swoje klasztory 18 zgromadzeń zakonnych Kościoła rzymskokatolickiego, w tym jest to aż pięć domów prowincjalnych (franciszkanów, jadwiżanek, elżbietanek, służebniczek śląskich i niepokalanek). Na terenie miasta znajduje się bazylika mniejsza pw. św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia NMP w zespole klasztornym franciszkanów w Panewnikach. Znanym na Górnym Śląsku sanktuarium, obok Kalwarii Panewnickiej, jest bazylika św. Szczepana w Bogucicach z cudownym wizerunkiem Matki Bożej Boguckiej.

W Katowicach mają swoją siedzibę dwa wyższe seminaria duchowne archidiecezjalne i zakonne, katolickie wydawnictwo Księgarnia św. Jacka, drukarnia, redakcje archidiecezjalnej rozgłośni Radia eM, ogólnopolskiego tygodnika katolickiego Gość Niedzielny, miesięcznika dla dzieci i młodzieży Mały Gość Niedzielny oraz miesięcznika Apostolstwo Chorych. W pobliżu kurii metropolitarnej istnieje Centrala Caritas Archidiecezji Katowickiej. W Katowicach działa także kilka ośrodków duszpasterstwa akademickiego, m.in. Kościół Akademicki w krypcie katedry Chrystusa Króla i FODA w Panewnikach.

Na terenie miasta działa parafia Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy należąca pull off kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-ukraińskiego (greckokatolickiego). Nabożeństwa są prowadzone w kaplicy św. Józefa przy rzymskokatolickim kościele garnizonowym św. Kazimierza Królewicza.

Katowice są siedzibą diecezji katowickiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP. W mieście znajdują się dwie parafie luterańskie:

Na terenie Katowic działalność prowadzą również inne kościoły protestanckie:

Pierwsza gmina żydowska w Katowicach powstała w 1866 r. Pull off czasów II wojny światowej w mieście istniała przy ul. A. Mickiewicza zbudowana w stylu eklektycznym, mauretańsko-neoromańskim Wielka Synagoga. Obecna synagoga znajduje się w budynku Gminy Wyznaniowej Żydowskiej przy ulicy Młyńskiej 13. Według ustaleń ze stycznia 2011 w Katowicach istniały aż trzy synagogi.

źródło