Nationale Nederlanden Włocławek 

Włocławek (łac. Vladislavia, niem. Leslau) – miasto w centralnej Polsce, na prawach powiatu. Trzecie co realize wielkości miasto w województwie kujawsko-pomorskim, położone nad Wisłą, przy ujściu Zgłowiączki. Jest siedzibą powiatu włocławskiego i historyczną stolicą Kujaw. Należy do najstarszych miast w Polsce. Jest jednym z największych ośrodków administracyjnych i gospodarczych w regionie, z dobrze rozwiniętą infrastrukturą kulturalną i sportową. Zaletą miasta jest położenie w centralnej części kraju, przez którą przebiega droga krajowa nr 91 oraz linia kolejowa nr 18. We Włocławku znajdują się trzy stacje kolejowe, z czego jedna o znaczeniu wojewódzkim. Niedaleko miasta przebiega również autostrada A1, z którą miasto skomunikowane jest przez dwa węzły autostradowe. 15 km od granicy miasta znajduje się trzeci węzeł autostradowy (Kowal). Przez Włocławek przebiega międzynarodowa droga wodna E40 (Morze Bałtyckie-Morze Czarne). Miasto jest siedzibą kurii diecezji włocławskiej.

Według danych GUS z 31 grudnia 2022 r., miasto było zamieszkiwane przez 102 102 osoby.

Miasto biskupów włocławskich, należące complete klucza włocławskiego, położone było w II połowie XVI wieku w powiecie brzeskokujawskim województwa brzeskokujawskiego. W latach 1975–1998 miasto było stolicą województwa włocławskiego.

Nazwa miasta wywodzi się od imienia męskiego Władysław i jego polskiej odmiany Włodzisław. Pierwszy raz pojawiła się jako Władysławia (łac.”Wladislau castro”) w kronice polskiej autorstwa Galla Anonima spisanej po łacinie w latach 1112–1116. We fragmencie opisującym polskie siły bojowe w poszczególnych miastach Bolesława I Chrobrego Gall notuje, że miał on w tym grodzie 800 pancernych oraz 2000 tarczowników. Wymieniona została w formie zlatynizowanej Wladislaw w dokumentach z roku 1165. W 1185 kolejny dokument łaciński notuje ją jako vetus Vladislavia. Miejscowość pod zlatynizowaną nazwą Wladislavia wymieniona jest w łacińskim dokumencie wydanym w Świeciu w 1283 roku sygnowanym przez księcia pomorskiego Mściwoja II.

Sebastian Fabian Klonowic w swoim dziele z 1595 roku Flis, to jest Spuszczanie statków Wisłą zanotował nazwę Włocławka jako Włodsławek, a dokument z 1599 roku podaje nazwę Włodsław.

Włocławek leży w południowo-wschodniej części województwa kujawsko-pomorskiego, na obu brzegach Wisły oraz Zgłowiączki, w Kotlinie Płockiej.

Odległości drogowe accomplish ważniejszych miast (mierzone od granic administracyjnych miast):

Bobrowniki, Brześć Kujawski, Dobrzyń nad Wisłą, Fabianki, Lubanie, Włocławek (gmina wiejska)

Główną rzeką przepływającą przez miasto jest Wisła, dzieląca Włocławek na część prawobrzeżną (północna część miasta) i lewobrzeżną, odcinek przepływający przez miasto liczy 18 km. We wschodniej części miasta wody Wisły są spiętrzone zaporą, tworząc tzw. Zbiornik Włocławski (Jezioro Włocławskie). Kolejna ważna rzeka to Zgłowiączka (6,5 km odcinek na terenie miasta), której ujście pull off Wisły w X wieku stało się miejscem lokalizacji grodu książęcego. We wschodniej części miasta przepływa Rybnicka Struga, która poprzez tzw. Kanał Główny (Zuzankę) uchodzi reach Wisły. Przez Włocławek przepływają także rzeka Chełmiczka (na os. Zarzeczewo) oraz okresowe wody rowu Zofijka (na os. Zofijka), które również wpadają do Wisły.

Największe jeziora na terenie miasta to: Jezioro Włocławskie, Jezioro Czarne, Rybnica, Krzywe Błota oraz zanikające jezioro Grzywno.

Lasy zajmują w mieście łącznie 2211,49 ha, zieleń miejska 258,167 ha (parki, zieleńce, skwery), a ogrody działkowe 182,18 ha. We

Włocławku funkcjonują dwa parki miejskie, rezerwat przyrody oraz użytek ekologiczny:

Na terenie Włocławka znajdują się dwa obszary Natura 2000:

Wyjątkowo korzystny mikroklimat Włocławka kształtuje położenie wśród wysokopiennych lasów sosnowych. Oprócz drzew miasto osłania również wzniesienie szpetalskie, dzięki czemu wiatry są zwykle słabe. Przeważają wiatry zachodnie. Stopień nasłonecznienia jest stosunkowo wysoki. Teren jest ubogi w opady.

Włocławek należy accomplish najstarszych miast w Polsce. Około X wieku p.n.e. istniała tu osada kultury łużyckiej, natomiast w okresie późniejszym, około V wieku p.n.e., na terenie obecnego Włocławka funkcjonowała osada kultury pomorskiej. Otwarta osada wczesnośredniowieczna powstała w IX wieku n.e., nieopodal ujścia Zgłowiączki do Wisły. Zajmowano się w niej obróbką brązu, wytopem żelaza, hodowlą, rolnictwem, myślistwem i rybołówstwem, obecne były kontakty handlowe. Nie później niż w pierwszej połowie XI wieku powstał gród obronny, chroniony przez dwie rzeki, fosę i wał drewniano-ziemny. Powstanie grodu książęcego sprzyjało osadnictwu, rosło znaczenie Włocławka. W okresie panowania Bolesława Chrobrego był to ważny gród obok Poznania i Gniezna dla ówczesnego państwa, ponieważ wspierał on króla wojskami w ogromnej liczbie jak na ówczesne czasy (rzekomo „800 pancernych i 2000 tarczowników”).

W monarchii odbudowanej po kryzysie lat 1034–1038 przez księcia Kazimierza Odnowiciela gród we Włocławku zachował rolę centrum polityczno-administracyjnego Kujaw. Rezydujący w nim kasztelan sprawował w imieniu księcia władzę wojskową i sądową oraz nadzorował zbieranie danin przysługujących skarbowi książęcemu. Znaczący wpływ na rozwój miasta i jego dzieje polityczne wywarło utworzenie około 1123 roku biskupstwa włocławskiego i wzniesienie romańskiej katedry. Po podziale terytorialnym monarchii piastowskiej na podstawie statutu księcia Bolesława Krzywoustego w 1138 Kujawy znalazły się w granicach Księstwa mazowieckiego, przyznanego Bolesławowi Kędzierzawemu. W 1191 lub 1194 r. książę Mieszko Stary po raz pierwszy wydzielił z Mazowsza jako odrębne Księstwo kujawskie. W 1231 r. książę Konrad Mazowiecki utworzył dla swojego syna Kazimierza I księstwo kujawskie, obejmujące oprócz Kujaw także ziemie dobrzyńską, sieradzką i łęczycką. Narastające w pierwszej połowie XIII w. spory biskupów z władzą książęcą sprawiły, że Włocławek stopniowo tracił rolę centrum polityczno-administracyjnego. Przy końcu lat pięćdziesiątych XIII w. do Brześcia Kujawskiego przeniesiono siedzibę kasztelanów, a po ugodzie zawartej w 1266 r. między księciem Kazimierzem a biskupem także gród książęcy. Po śmierci pierwszego księcia kujawskiego (1267) jego władztwo zostało podzielone między pięciu synów i Włocławek znalazł się wówczas w granicach księstwa utworzonego z południowej części Kujaw, którego centrum polityczne stanowił gród w Brześciu. Zdaniem większości historyków opisujących okoliczności pierwszej lokacji, w połowie XIII wieku w najstarszej części dzisiejszego Włocławka funkcjonowały dwa miasta – miasto katedralne (dawny gród książęcy, zlokalizowany w okolicy dzisiejszego pałacu biskupiego) i miasto niemieckie („przez ludność napływową niemiecką na podgrodziu położone, zwane tak dlatego, że składało się z ludności napływowej niemieckiej”, powstałe „poprzez przywołanie zagranicznych osadników”). W 1255 książę kujawski Kazimierz I lokował tu miasto na prawie chełmińskim (odmiana prawa magdeburskiego), ale historycy przypuszczają, że Włocławek mógł uzyskać prawa miejskie znacznie wcześniej^{[potrzebny przypis]}. Podporządkowanie miasta biskupom włocławskim uformowało jego los na wiele wieków i kierunek jego rozwoju, który został uzależniony od ich decyzji, tym bardziej że wkrótce przejęli także na własność „niemieckie miasto”. Biskupi włocławscy byli bardzo zamożni, między innymi w XIV wieku wśród ich własności można wymienić wieś Łódź. Włocławek rywalizował gospodarczo z ówczesnym krzyżackim Toruniem.

Podczas wojny polsko-krzyżackiej Włocławek w dniu 23 kwietnia 1329 roku został najechany i spalony przez wojska krzyżackie, które spaliły także romańską katedrę. Zniszczenia były tak wielkie, że w 1339 trzeba było powtórnie lokować miasto na prawie chełmińskim. Odbudowę miasta połączono ze znacznymi zmianami układu przestrzennego, w związku z którym przeniesiono katedrę z placu nad Wisłą na wzgórze, które wcześniej zajmowało miasto lokacyjne. Miejsce dawnego grodu książęcego miało być przeznaczone pod budowę zamku biskupiego. Miasto lokacyjne rozplanowano na nowo na wschód od zniszczonej w 1329 r. katedry, w pobliżu przeprawy przez rzekę, gdzie w połowie XII w. znajdował się kościół św. Jana. Ostatni najazd Krzyżaków miał miejsce w lecie 1431 roku, gdy podczas wojny polsko-krzyżackiej na miasto najechał wielki marszałek von Strupperg. Skupisko żydowskie pojawiło się we Włocławku w 1453 roku. Po pokoju toruńskim w 1466 roku nastąpił najintensywniejszy rozwój miasta. Odbywały się w nim również szlacheckie sądy ziemskie.

Zdaniem niektórych historyków, pod koniec XV wieku we Włocławku pobierał nauki Mikołaj Kopernik. Nauczycielem tego wielkiego astronoma, wówczas jeszcze młodzieńca, mógł być kanonik włocławski Mikołaj Wodka z Kwidzyna, dr medycyny zajmujący się również astronomią i astrologią, jeden z domniemanych konstruktorów zegara słonecznego, znajdującego się na katedrze włocławskiej. Włocławek był dużym ośrodkiem handlu zbożem w I Rzeczypospolitej. W 1520 r. powstała tu królewska komora celna przy porcie. W 1569 biskup Stanisław Karnkowski założył we Włocławku seminarium duchowne, które funkcjonuje pull off dzisiaj. Mieszczanie włocławscy posiadali własną flotyllę wiślaną, obsługującą spław towarów. W 1598 w mieście było 27 spichlerzy. Przy końcu XVI w. liczba mieszkańców miasta wzrosła realize około tysiąca, a na przedmieściach do około czterystu. W inwentarzu z 1598 r. zapisano, że czynsz należny biskupowi płacono ze 194 domów położonych na terenie miasta. Włocławek już w XVI wieku posiadał drewniane wodociągi, co świadczy o zamożności miasta. W 1619 r. wybudowano dla seminarium nowy piętrowy budynek. Miasto zniszczone zostało przez pożar w 1620 roku (po pożarze komorę celną przeniesiono realize Nieszawy), a w 1623 roku doszło get epidemii^{[potrzebny przypis]}.

W 1657 roku miasto zostało spalone przez Szwedów. Dalszych zniszczeń i rabunków Szwedzi dopuszczali się w latach 1704–1705, natomiast w roku 1707 i 1769 Włocławek pustoszyły wojska rosyjskie. W 1789 roku miasto liczyło 1325 mieszkańców, de facto około 2 125, licząc także osoby zamieszkujące przedmieścia i tereny katedralne.

Przez wieki Włocławek był miastem biskupim, innowiercy nie mogli się tu osiedlać, byli wypędzani. Dopiero zaborca ograniczył władzę biskupów i pod koniec XVIII wieku miasto stało się otwarte na przybyszów różnych wyznań.

Po II rozbiorze Polski, od kwietnia 1793 pull off połowy listopada 1806 Włocławek podlegał administracji zaboru pruskiego, w ramach Prus Południowych. Późną jesienią 1806 reach miasta wkroczyło wojsko francuskie. Zwycięstwa napoleońskie doprowadziły do podpisania w lipcu 1807 pokoju w Tylży, na mocy którego powstało Księstwo Warszawskie. Włocławianie jako mieszkańcy Księstwa Warszawskiego musieli odtąd ponosić ciężary wojen francuskich. W maju 1809 przez Włocławek przeszło wojsko austriackie (brygada generała Mohra). Ostatecznie Francuzów pokonali Rosjanie – w lutym 1813 Księstwo Warszawskie zaczęło upadać, wkrótce w jego miejsce okupant rosyjski zaczął instalować Radę Najwyższą Tymczasową. Po kongresie wiedeńskim w 1815 miasto wcielono pull off Królestwa Polskiego, tzw. Kongresówki.

Włocławek ze względu na swoje dogodne położenie (pośrodku ziem polskich, na terenie żyznych Kujaw, nad żeglowną i zasobną w duże ilości wody dolną Wisłą) w latach rewolucji przemysłowej stał się miejscem, gdzie rozkwitająca międzynarodowa finansjera lokowała wiele swoich inwestycji. W 1816 uruchomiono tu przetwórnię cykorii Ferdynanda Bohma. W 1846 roku Włocławek liczył 6085 mieszkańców. W połowie XIX wieku pobudowano również fabryki maszyn rolniczych, fabrykę instrumentów i aparatów fizycznych, w mieście funkcjonowało także 14 browarów, huta szkła, cegielnia, tartaki oraz szereg innych przedsiębiorstw. We Włocławku zarejestrowano w tamtym okresie 42 różne rzemiosła skupiające ogromną ilość rzemieślników, w porcie włocławskim przy ulicy Gdańskiej stało w szczytowym okresie complete 150 statków. W 1862 miasto uzyskało połączenie kolejowe z innymi ośrodkami miejskimi w Królestwie Polskim.

W okresie powstania styczniowego we Włocławku został stracony pułkownik Stanislao Bechi, Włoch, który walczył po stronie Polaków. Płaskorzeźba upamiętniająca jego bohaterstwo zdobi kościół Santa Croce we Florencji. W 1899 roku bracia Cassirerowie otworzyli Fabrykę Celulozy. W 1900 roku Włocławek liczył 22 971 mieszkańców. Na początku XX wieku rozwinął się przemysł fajansowy, ceramiczny, chemiczny, poligraficzny, metalowy i spożywczy.

Okupacja niemiecka w czasie I wojny światowej dokonała wielu zniszczeń w przemyśle. Dnia 16 sierpnia 1920 r. podczas wojny polsko-bolszewickiej oddziały przednie 4 armii sowieckiej pod dowództwem Gaja Gaj próbowały sforsować Wisłę w okolicach Włocławka. Wojsko polskie oraz miejscowa ludność broniła miasta w dniach 16–19 sierpnia 1920 r. skutecznie odpierając ataki bolszewików. We Włocławku stacjonował Batalion Zapasowy 14 Pułku Piechoty Ziemi Kujawskiej, którego żołnierze odznaczyli się w obronie miasta. Ostrzał artyleryjski uszkodził Katedrę i kościół farny św. Jana. Doszczętnie zniszczono również pałac biskupi.

Po odzyskaniu niepodległości wysadzono cerkiew ustawioną na środku dzisiejszego placu Wolności. W latach 30. powstały w mieście liczne nowe budynki, wśród których był budynek poczty przy ulicy Chopina. W okresie międzywojennym Włocławek był największym miastem ówczesnego województwa warszawskiego (miasto Warszawa było wydzielone) i 18. miastem pod względem liczby ludności w całej Polsce.

W latach 30. miasto było jednym z silniejszych ośrodków wioślarskich w Polsce. Działały w nim aż cztery kluby wioślarskie: WTW, KKW, Wojskowy Yacht Klub Włocławek oraz Policyjny Klub Sportowy.

W 1934 roku odbyło się we Włocławku 10 dużych strajków robotniczych. W czerwcu 1936 roku odnotowano 64 strajki (w tym 8 okupacyjnych). W lipcu tego roku w strajku robotników zatrudnionych przy pracach publicznych wzięło udział ponad 2000 ludzi. W 1937 roku w wyborach attain Rady Miejskiej 34 procent mandatów uzyskują ugrupowania lewicowe.

U progu wojny Włocławek liczył ok. 68 tys. mieszkańców. Oprócz polskiej większości żyły tu również mniejszości – żydowska (17,8% włocławian) i niemiecka (1,5%).

Wojska niemieckie zajęły miasto 14 września 1939 roku. Tego dnia rozpoczął się we Włocławku okres okupacji hitlerowskiej, który trwał aż do wyparcia Niemców przez czerwonoarmistów 20 stycznia 1945 roku. Niemcy przemianowali Włocławek na Leslau, tę nieoficjalną niemiecką nazwę, narzuconą zaraz po wkroczeniu okupanta, zatwierdzono oficjalnie 21 maja 1941 roku jako Leslau an der Weichsel. Administracyjnie miasto zostało włączone pull off Rzeszy, w granice szeroko pojętej Wielkopolski, zwanej przez władze okupacyjne Krajem Warty (Wartheland). Komisarzem Leslau mianowano Hansa Cramera, byłego burmistrza Dachau. Po ponad dwóch latach sprawowania władzy nad ludnością Włocławka Cramer został przeniesiony pull off Kowna, 15 stycznia 1942 roku jego obowiązki we Włocławku przejął Oskar Schulz.

Od pierwszych dni hitlerowcy prowadzili brutalną politykę wyniszczającą miejscową ludność. Oprócz mordów na Żydach doliczono się również od 700 attain 1000 ofiar wśród Polaków, którzy nie byli Żydami. Liczby te obejmują tylko morderstwa hitlerowskie dobrze znane historykom na obecnym etapie badań, w chwili obecnej nie da się oszacować całości ogromu zbrodni, jakich Niemcy dopuścili się na mieszkańcach Włocławka. Niemcy szybko i bezwzględnie przystąpili do rozprawy z polską inteligencją, pierwsze aresztowania wśród tzw. warstwy przywódczej miały miejsce we wrześniu. W drugiej połowie października oraz w listopadzie aresztowano 34 księży i 24 kleryków, biskupa Michała Kozala oraz nauczycieli z terenu miasta i powiatu, a także wiele innych osób zasłużonych dla lokalnej społeczności. Przesłuchiwania były połączone z torturami. Około 200 aresztantów wywieziono pull off obozów pracy w okolicach Królewca, gdzie wkrótce większość zamordowano. Wywożono również do innych obozów. Wielu spośród aresztowanych (co najmniej sto kilkadziesiąt osób) zamordowano na miejscu, we Włocławku. Wśród inteligencji aresztowań uniknęła część kobiet (nauczycielki), niektóre osoby zwalniano z aresztu, niektóre wydalano do Generalnego Gubernatorstwa. Co najmniej kilkadziesiąt osób zamordowano podczas likwidacji biednej dzielnicy Grzywno, przy czym liczba ta może być znacznie wyższa. Po spaleniu ruder i lepianek Grzywna wielu mieszkańców pozostało bez dachu nad głową i musiało szukać schronienia gdzie indziej, więcej niż 1000 osób wysiedlono stamtąd reach GG. Wielu włocławian zaangażowało się w działalność konspiracyjną, pod tym zarzutem aresztowano około 400 osób, niezależnie od treści zasądzonych wyroków większość z tych niezwykle odważnych ludzi poniosło śmierć.

1 września 1939 roku w mieście przebywało około 12 000 Żydów. Mordów na tutejszych Żydach hitlerowcy dopuszczali się już od pierwszych dni okupacji, a 24 października Włocławek stał się pierwszym polskim okupowanym miastem, w którym Niemcy nakazali Żydom naszycie na ubrania żółtych trójkątów, tzw. łat. Na skutek prześladowań większość włocławskich Żydów postanowiła szukać ratunku w Generalnym Gubernatorstwie, wyjeżdżając najczęściej get Kutna, Lublina, Warszawy i Żychlina, około 2 tysiące osób wysiedlono z miasta przymusowo. W 1940 roku około 3 tysiące Żydów zostało przeniesionych get utworzonego przez hitlerowców getta żydowskiego w Rakutówku, wówczas najbiedniejszej dzielnicy Włocławka. Stłoczono ich w tamtejszych lichych domach i nienadających się do zamieszkiwania budynkach gospodarczych, które pozyskano wysiedlając około 600 Polaków. Od połowy 1941 roku zaczęto wywozić Żydów z getta włocławskiego, najpierw pull off Poznania i Chodzieży, a od września 1941 roku attain getta łódzkiego. Poprzez getto w Łodzi oraz bezpośrednio z getta włocławskiego wszystkich tutejszych Żydów dowożono pull off obozu zagłady Kulmhof, zlokalizowanego w Chełmnie nad Nerem, gdzie zagazowywano ich spalinami. Pod koniec kwietnia 1942 roku odbyły się trzy ostatnie transporty, po czym getto spalono. Żydzi, którzy nie trafili reach włocławskiego getta, wyjeżdżając wcześniej z miasta, w przeważającej większości również nie przeżyli Holocaustu, ocaleli jedynie nieliczni.

W okresie początkowym okupacji hitlerowskiej Niemców we Włocławku było stosunkowo niewielu. Stacjonował tu kilkutysięczny garnizon Wehrmachtu, a liczbę Volksdeutschów szacowano na około tysiąc osób. Okupanci zmierzali do przekształcenia Włocławka w miasto niemieckie nie tylko pod względem narzuconej przynależności państwowej i kulturowej, ale także pod względem etnicznym. Włocławek miał być Judenfrei, docelowo nie widziano w nim również miejsca dla Polaków – byli na każdym kroku prześladowani, mieli służyć wyłącznie jako tania siła robocza, chwilowo potrzebna gospodarce wojennej Rzeszy, ale bez przyszłości. Wskutek niemieckich prześladowań oraz akcji wysiedleń ludności polskiej z terenów zaanektowanych przez III Rzeszę przesiedlano włocławian reach Generalnego Gubernatorstwa, w pierwszej kolejności polską inteligencję, Żydów oraz osoby podejrzewane o brak przychylności względem niemieckiej okupacji („aspołecznych”). W pierwszych miesiącach wojny Włocławek zmuszonych było opuścić około 16 tysięcy osób. W okresie późniejszym kontynuowano wywózki tysięcy Polaków get Generalnego Gubernatorstwa, tysiące Polaków wywożono też na roboty przymusowe w głąb Rzeszy. Wysiedlenia były połączone z rabunkiem, osoba wysiedlana musiała zrzec się swojego majątku ruchomego i nieruchomego. Do Włocławka w ramach akcji przesiedleńczo-kolonizacyjnej Heim ins Reich przesiedlano Niemców. Byli to Volksdeutsche z krajów nadbałtyckich (m.in. Estonii i Łotwy) oraz innych terenów wschodnich (m.in. Bukowiny i Galicji). Niemcy przybywali też do miasta z Wołynia, Besarabii i Dobrudży. W latach 1943/1944 pojawiały się również niemieckie kobiety i dzieci, które uciekały z miast Rzeszy bombardowanych przez aliantów. Na skutek przesiedleń liczba Niemców w mieście znacznie się zwiększyła, pod koniec wojny wynosiła ponad 11 tysięcy osób, Niemcy stanowili wtedy już blisko 22% mieszkańców Włocławka.

Wszystkie omówione wyżej działania okupanta doprowadziły do wyludnienia Włocławka w okresie II wojny światowej. Wczesne powojenne szacunki wskazywały, że wysiedlono i częściowo wymordowano niemal 3/4 mieszkańców miasta, jednak obecnie, na podstawie dokumentów archiwalnych, prezentuje się inne dane, które wskazują na to, że ubytek ludności mógł nie być aż tak drastyczny – z dostępnych obecnie danych wynika, że najmniej mieszkańców Włocławek liczył pod koniec 1943 roku, zamieszkiwało go wówczas 49 148 osób, w tym 37 615 Polaków. 1 września 1939 r. liczba Polaków we Włocławku wynosiła ok. 55 000, natomiast 20 grudnia 1944 r., na miesiąc przed wycofaniem się Niemców, w mieście żyło 38 992 Polaków.

Wojska 1 Frontu Białoruskiego – 47 Armia gen. lejtnanta Franca Pierchorowicza i 2 Armia Pancerna Gwardii gen. płk. Siemiona Bogdanowa – w ramach operacji wiślańsko – odrzańskiej – 20 stycznia 1945 roku stanęły na przedpolach Włocławka i po gwałtownych walkach wdarły się do miasta rozbijając garnizon niemiecki. W likwidacji utrzymujących się jeszcze do 22 stycznia niemieckich gniazd oporu brały udział również pododdziały 8 i 9 pułku 3 Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta z 1 Armii Wojska Polskiego. Po wojnie w hołdzie żołnierzom Armii Czerwonej zdobywającym miasto wzniesiono pomnik Wdzięczności na placu Wolności (w 1994 roku przykryty pomnikiem Żołnierza Polskiego).

Większość budynków, które uległy zniszczeniu w trakcie wojny to budynki gospodarcze (471), spłonęło lub zostało wyburzonych także 112 budynków o innym przeznaczeniu. Włocławek nie doświadczył masowych bombardowań, straty w nieruchomościach dotyczyły przede wszystkim spalonych przez Niemców dzielnic biedy – Grzywna i Rakutówka. Przemysł i miejska infrastruktura w znacznej mierze ocalały – Niemcy wycofywali się bardzo szybko i choć mieli szerokie plany działań destrukcyjnych, by nie pozwolić aby cokolwiek wartościowego dostało się w ręce wroga, to większości z nich nie zdążyli zrealizować. Wysadzili w powietrze most na Wiśle, uszkodzili jedną z turbin w miejskiej elektrowni. Niektóre zakłady straciły od kilku do aż kilkudziesięciu procent parku maszynowego, dokonywano też podpaleń, część z utraconych maszyn udało się jednak odzyskać, większość fabryk przetrwała dwie fale zniszczeń (pierwsza to dzieło hitlerowców, druga to efekt aktywności plądrujących miasto czerwonoarmistów).

Po wojnie władze komunistyczne przejęły tysiące mieszkań, setki zakładów produkcyjnych i warsztatów, dziesiątki lokali instytucji społeczno-kulturalnych i religijnych. Kosztem wszystkich przedwojennych właścicieli nieruchomości wprowadzono nowy ład prawny, uniemożliwiający egzekwowanie czynszów z posiadanych nieruchomości, uniemożliwiający wymeldowanie meldowanych przymusowo przez władze obywateli, wymagający od właściciela budynku ubieganie się o urzędową zgodę nawet na możliwość zamieszkania we własnym domu.

Na podstawie dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 zostały utworzone miejsca odosobnienia, więzienia i ośrodki pracy przymusowej dla „hitlerowskich zbrodniarzy oraz zdrajców narodu polskiego”. Obozy pracy nr 139 i 197 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło we Włocławku.

Lata 1947–49 to okres najbardziej intensywnej odbudowy ze zniszczeń wojennych. Uruchomiono zakłady pracy, odbudowano most drogowy przez Wisłę, wybudowano szkołę dla ponad tysiąca dzieci oraz stadion sportowy. W okrasie planu 6-letniego, w latach 1950–1955, nastąpiła dalsza rozbudowa zakładów przemysłowych, m.in. Zakładów Metalowych, Zakładów Ceramiki i Fabryki Fajansu. „Celuloza” – jeden z największych tego rodzaju zakładów w kraju zostaje rozbudowany i otrzymuje imię Juliana Marchlewskiego. W następnych latach wybudowano m.in. Zakłady Włókiennicze i Fabrykę Waniliny. 31 grudnia 1964 roku obszar miasta powiększono kosztem gromady Wieniec, z której przyłączono obszary leśne. W 1967 roku rozpoczęła się budowa Zakładów Azotowych. W 1969 r., realizując projekt Kaskada dolnej Wisły, wybudowano zaporę na Wiśle. W okresie PRL-u Włocławek z racji kumulacji dużego przemysłu był kreowany przez komunistów jako „czerwone miasto”, ale nie pokrywało to się ze stanem faktycznym.

W 12 maja 1966 roku Włocławek „za wkład w budownictwo socjalistyczne Polski Ludowej” otrzymał od Rady Państwa Order Sztandaru Pracy I klasy.

Holocaust, a później emigracja (skutek powojennych działań władzy ludowej, doniesień o samosądach, powstania państwa Izrael oraz polityka antyżydowska centralnych władz komunistycznych, szczególnie z lat 1956, 1967 i 1968 r.), sprawiły, że Włocławek utracił około 12 000 swoich obywateli – polskich Żydów, którzy przed wojną byli w mieście znaczącą mniejszością. Dziś identyfikuje się z nimi tylko kilka włocławskich rodzin.

W związku z transformacją ustrojową i silnym charakterem przemysłowym miasta, w latach 90., po kłopotliwych i niejednokrotnie pełnych nieprawidłowości przekształceniach dużych przedsiębiorstw państwowych, gwałtownie wzrosło bezrobocie. Stan ten pogłębiła utrata statusu miasta wojewódzkiego w 1998 roku. W 2006 roku Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Demokracji Lokalnej wystąpiło z oddolną inicjatywą konsultacji społecznych w sprawie zmiany przynależności administracyjnej miasta. Inicjatywa ta jednak nie uzyskała poparcia MSWiA. Postępująca marginalizacja Włocławka spowodowała, że w 2007 roku miasto zostało zakwalifikowane jako ośrodek subregionalny w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Podjęto działania mające na celu przyspieszenie rozwoju miasta. W 2008 roku miasto zakupiło działki w okolicach Anwilu i utworzyło na ich terenie Włocławską Strefę Rozwoju Gospodarczego. W tym samym roku rozpoczęła się budowa instalacji kwasu tereftalowego na terenie obok Anwilu, oddanej realize użytku w 2011 roku, kosztem około 3,75 mld zł. W 2017 roku PKN Orlen uruchomił we Włocławku elektrociepłownie z blokiem parowo-gazowym, a koszt inwestycji sięgnął 1,4 mld zł.

We Włocławku znajduje się 500 ulic. W Statucie Miasta Włocławek nie określono podziału administracyjnego miasta, ale w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Włocławka mamy accomplish czynienia z podziałem miasta na obszary:

Na ogólnie dostępnych mapach (planach miasta) zwykle nie zaznacza się podziału na urzędowe obszary funkcjonalno-przestrzenne, wschodnie dzielnice określane są jako Wschód i Kazimierza Wielkiego, nie występuje nazwa Zachód Przemysłowy, a Michelin traktowany jest jako dzielnica położona na południe od Mielęcina, a nie obszar obejmujący oba te osiedla. Nazwy włocławskich dzielnic i osiedli to często nazwy miejscowości wcielonych reach miasta na przestrzeni dziejów (np. Zazamcze, Rybnica), na mapach i w powszechnym użyciu znalazły się również nazwy stosunkowo nowe (np. Śródmieście, Zawiśle, Południe).

8 października 2002 roku patronem miasta został uznany błogosławiony Michał Kozal (1893–1943) – biskup i męczennik II wojny światowej.

W Uchwale nr 65/XII/2003 Rady Miasta Włocławka z dnia 6 października 2003 roku w sprawie uchwalenia Statutu Miasta Włocławek określono symbole miejskie.

Herb miejski zmieniał się na przestrzeni dziejów, a najstarsze jego wizerunki zachowały się na pieczęciach miejskich z XIII wieku. Jeszcze w 1990 roku herb miasta wyglądał inaczej niż ten obecnie obowiązujący. W 1950 roku zmieniono herb wyrzucając infułę biskupią i umieszczając na środkowej baszcie tarczę z półlwem i półorłem, która przypominała herb książąt kujawskich (herb miejski nie posiadał korony). W 1990 roku powrócono reach herbu opisanego przez Magistrat Włocławka w 1925 roku.

Obecny herb został określony w uchwale w następujący sposób: „w czerwonej tarczy srebrny mur blankowany ze złotą zamkniętą bramą, nad murem trzy baszty z których dwie boczne mniejsze blankowane, zaś środkowa większa blankowana z nakrytą złotą infułą biskupią”.

Barwy miejskie określają dwa kolory dominujące na fladze miasta: żółty i czerwony. Połączenie tych dwóch kolorów również jest wykorzystywane w Warszawie, Łodzi, Wrocławiu, Białymstoku. Kolory te stosuje włocławskie MPK pull off malowania swoich autobusów.

Flaga składa się z dwóch pionowych pasków (czerwonego i żółtego) oraz trójkątnego ogona (schwenkla). Na czerwonym pasku umieszczony jest herb miasta.

W 1994 r. logo miejskie stworzył Józef Stolorz. Przedstawia widok na Bulwary im. J. Piłsudskiego.

W II połowie 2022 roku opracowano nowe logo miasta. Logo tworzy litera „W” i wzór róży znany z fajansu włocławskiego oraz napis „WŁOCŁAWEK”. Za nowy znak graficzny promujący miasto odpowiada włocławska agencja kreatywna Gutenberg Design. W ramach zlecenia stworzyła Księgę Znaku oraz System identyfikacji wizualnej Włocławka. Jest to przykład marketingu terytorialnego. Urząd Miasta 18–25 października 2022 r. zorganizował głosowanie elektroniczne na hasło promocyjne. 64% głosów otrzymało hasło: „Włocławek jak malowany”. Inne hasła w konkursie: „WŁOCŁAWEK …zdobi…” i „WŁOCŁAWEK …FAJne wspomnienia”. Od 27 października 2022 r. logo i hasło są wykorzystywane na profilu Facebookowym Urzędu Miasta Włocławek.

Księga znaku zawiera niezbędne informacje dotyczące używania logo. W księdze zawarte są wariacje znaku dla:

Wariacje różnią się kolorem, który zbudowany jest w oparciu o psychologię koloru. Mogą występować z tekstem oznaczającym obszar, np. sport. Księga określa użycie logo na różnych tłach oraz w wersji achromatycznej.

System identyfikacji wizualnej miasta Włocławek zawiera kontekst użycia:

„Hejnałem Miasta Włocławek jest utwór instrumentalny na trąbkę, fragment melodii ludowej – kujawiaka”.

„Świętem Miasta jest 14 czerwca”. „Dni Włocławka odbywają się w pierwszą sobotę i niedzielę po 14 czerwca”.

Liczba mieszkańców miasta na przestrzeni wieków kształtowała się różnie. W okresie istnienia grodu książęcego (X wiek) Włocławek wsparł Bolesława Chrobrego znaczącym wojskiem jak na ówczesne czasy (rzekomo „800 pancernych i 2000 tarczowników”), a to świadczy o istnieniu dużego grodu już w X wieku. W XIV wieku ta sytuacja diametralnie się zmieniła pod wpływem najazdów krzyżackich, a kolejne spustoszenie wśród liczby ludności wywołał potop szwedzki w XVII wieku. Dynamiczny przypływ ludności nastąpił wraz z rozwojem przemysłu we Włocławku na przełomie XIX wiek i XX wieku. Obecnie miasto dotknął proces suburbanizacji, który jest charakterystyczny dla krajów Europy Zachodniej i USA. Sama tylko gmina Fabianki w okresie 1995–2007 zwiększyła swoją liczbę ludności o 15%, przy jednoczesnym spadku liczby mieszkańców Włocławka. Jest to proces charakterystyczny dla większości dużych polskich miast. Na spadek liczby włocławian mogła wpłynąć również likwidacja województwa włocławskiego i związana z tym redukcja etatów w lokalnej administracji – spadek liczby mieszkańców odnotowuje się we Włocławku od 1999 r., a wtedy właśnie weszła w życie reforma administracyjna.

Największą liczbę ludności Włocławek odnotował w 1998 r. – 123 373 mieszkańców.

Piramida wieku mieszkańców Włocławka w 2014 roku.

W grudniu 2017 roku stopa bezrobocia wynosiła we Włocławku 12,8%, na tle 9,9% bezrobocia w województwie kujawsko-pomorskim.

W mieście obecny jest m.in. przemysł chemiczny, energetyczny, spożywczy, precyzyjny, metalowy i materiałów budowlanych, w mniejszej skali niż w przeszłości również maszynowy, papierniczy oraz innych branż. We Włocławku ma swoją siedzibę 9 z 2000 największych polskich przedsiębiorstw (według rankingu „Rzeczpospolitej”):

Realize większych przedsiębiorstw funkcjonujących na terenie Włocławka, zatrudniających powyżej 250 pracowników, należą także:

Dawniej do największych włocławskich zakładów należały:

W przeszłości działał tu również Zakład Rybacki Włocławek, wchodzący w skład Państwowego Gospodarstwa Rybackiego Bydgoszcz.

Przy ulicy Wiklinowej, nieopodal zakładów chemicznych, funkcjonuje ponad 33-hektarowa Włocławska Strefa Rozwoju Gospodarczego, która jest podstrefą Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. W roku 2011 na terenie obok Anwilu ukończono jedną z większych inwestycji przemysłowych w Polsce – budowę instalacji kwasu tereftalowego za około 3,75 mld zł. W roku 2013 Orlen rozpoczął budowę dodatkowego bloku energetycznego przy Anwilu (gazowo-parowego, o mocy 463 MW), inwestycję zrealizowało konsorcjum składające się z koncernów General Electric International oraz SNC-Lavalin Polska, jej koszt oszacowano na blisko 1,4 mld zł.

Oprócz zakładów przemysłowych w mieście istnieje szereg spółek miejskich, świadczących usługi dla mieszkańców i odbiorców komercyjnych. Pull off ważniejszych zaliczamy:

Rozwój przemysłu energetycznego i chemicznego umożliwia bogata infrastruktura Włocławka i okolic. Nieopodal miasta znajduje się tłocznia gazu, która powstała w związku z wybudowaniem gazociągu Jamał – Europa, w pobliżu krzyżowania się polskich magistral gazowych. Niedawno (w 2011 r.) oddano attain użytku gazociąg Włocławek – Gdynia. Korzystny dla perspektyw włocławskiego przemysłu może być też przebieg trasy rurociągu Płock – Nowa Wieś Wielka, który jest przeznaczony reach transportu różnych paliw płynnych na potrzeby krajowe. Największa włocławska dzielnica przemysłowa (Zachód Przemysłowy) jest znacznie oddalona od gęstej zabudowy mieszkaniowej, dzięki czemu mogą powstawać tu zakłady o dużej uciążliwości oddziaływania na środowisko naturalne. Położona jest nad Wisłą, co umożliwia dostawy wielkogabarytowych elementów konstrukcyjnych. Transport drogowy ułatwia będąca w zasięgu kilku kilometrów autostrada A1. Za przemysłowy transport kolejowy odpowiada stacja Włocławek Brzezie. W zasięgu terenów inwestycyjnych funkcjonuje wiele przemysłowych ujęć wody oraz przemysłowych oczyszczalni ścieków.

Najstarszym i największym skupiskiem wielkopowierzchniowych obiektów handlowych są okolice ulic Witosa i Komunalnej. Poza tym we Włocławku znajdują się hipermarkety: Auchan, OBI, Kaufland oraz supermarkety: Netto, Aldi, Biedronka, Jysk, Lidl, Stokrotka, Lewiatan (dawniej Carrefour). Stosunkowo dużo sklepów, banków i punktów usługowych znajduje się na placu Wolności, a także na przyległych ulicach (Chopina, Kościuszki, 3 Maja, Zduńska). W mieście znajdują się obecnie dwa targowiska miejskie, pierwsze przy ul. Związków Zawodowych, w zrewitalizowanych ceglanych halach przemysłowych, a drugie przy ul. Kaliskiej. Ponadto w niedziele w dawnej zajezdni autobusowej nr 2 przy alei Kazimierza Wielkiego funkcjonuje pchli targ.

W 2013 roku baza turystyczna miasta składała się z 8 obiektów hotelowych, które w ciągu 12 miesięcy udzieliły 48,1 tys. noclegów, w tym 4363 turystom zagranicznym. Według danych GUS z 2017 r. Włocławek posiadał 14 obiektów noclegowych, a liczba udzielonych noclegów wyniosła: 71,7 tys., w tym 9559 turystom zagranicznym.

Obecnie we Włocławku funkcjonują hotele spełniające standardy:

Hostele

Inne obiekty noclegowe

Na zachód od miasta przebiega:

W pobliżu miasta znajdują się trzy węzły autostradowe:

Drogi krajowe:

Drogi wojewódzkie:

W latach 1963–2007 budowano obwodnicę Włocławka. Pierwszy odcinek (al. Kazimierza Wielkiego) ukończono na początku lat osiemdziesiątych, drugi (al. Królowej Jadwigi) w 2005 r. Przygotowano się już do wykupu terenów pod dalsze odcinki, jednak ostatecznie plany ukończenia obwodnicy porzucono, ponieważ mieszkańcy osiedla Południe obawiali się uciążliwości zwiększonego ruchu samochodów oraz protestowali przeciwko wywłaszczeniom. Pojawiały się również argumenty, że obwodnica miastu jest niepotrzebna, ponieważ ciężar tranzytu częściowo zdejmuje z dróg lokalnych autostrada A1. W miejsce projektu obwodnicy powołano do życia wstępny i modyfikowany na bieżąco projekt „drogi międzyosiedlowej”. Projekt ten zakłada, że ruch miejski można rozładować przez przebudowę i modernizację istniejącej już sieci dróg oraz budowę kilku nowych odcinków, nawiązujących do dawnego przebiegu obwodnicy, lecz planowanych już jako węższe drogi, nie 4-pasmowe. Poszerzane są wybrane drogi osiedla Południe, a lepsze skomunikowanie Południa z Zazamczem zapewnia już nowy most na Zgłowiączce przy ul. Obwodowej oraz przebudowane ulice: Miła, Węglowa, Kapitulna, Gajowa, Zgodna i Fredry. Z rządowych funduszy przeznaczonych na budowę dróg lokalnych przebudowano drogę gruntową Planty (odcinek Kapitulna-Wiejska, tzw. Planty II) w nową drogę twardą. W 2009 r. oficjalnie powiadomiono o zaniechaniu realizacji ogłoszonego w 2006 r. projektu budowy wiaduktu nad torami przy ul. Wienieckiej. Odciążyć tunel przy ul. Kapitulnej (z którego korzystają zarówno mieszkańcy Zazamcza, jak i Południa) miał przejazd pod/nad torami łączący ul. Kaliską ze Spółdzielczą, uznano jednak, że takie połączenie dróg jest technicznie niewykonalne (zdaniem rzeczniczki byłego prezydenta „nie ma takich możliwości technicznych”), zdaniem Andrzeja Pałuckiego pomysł na tego typu inwestycję „od dobrych trzydziestu lat jest nieaktualny”, gdyż ewentualny „tunel musiałby się zaczynać na ulicy POW, a kończyć przy Plantach”, natomiast „Jeśli chodzi o wielopoziomowe skrzyżowanie, to takie dywagacje też nie mają sensu. Bo ta inwestycja wiązałaby się z koniecznością wyburzenia budynków”.

Włocławek samodzielnie utrzymuje prawie 15 kilometrów drogi krajowej nr 91, znajdującej się w granicach administracyjnych miasta. Ostatnia przebudowa drogi miała miejsce w latach 2010–2014.

Obiekty inżynierskie

Włocławek dysponuje dwiema przeprawami drogowymi przez rzekę Wisłę. Są to:

Transport samochodowy

W 2013 roku we Włocławku było zarejestrowanych 61 244 pojazdów. Najważniejsze ciągi komunikacyjne dla miasta spośród 500 ulic to: Chopina, Okrzei, Toruńska, aleja Kazimierza Wielkiego, Płocka, aleja Księdza Popiełuszki, Kruszyńska, aleja Jana Pawła II, plac Wolności, Kaliska, Wieniecka, Most Marszałka Rydza-Śmigłego, Kapitulna, Wiejska, Wronia, Stodólna, Prymasa Stefana Wyszyńskiego, Brzeska, Wojskowa.

Organizatorem komunikacji miejskiej we Włocławku jest Referat Publicznego Transportu Zbiorowego w Urzędzie Miasta Włocławek.

Operatorem wykonującym usługi przewozowe w ramach komunikacji miejskiej jest:

W mieście działa również Kujawsko- Pomorski Transport Samochodowy S.A. Spółka powstała 13 kwietnia 2012 roku, w wyniku konsolidacji PKS we Włocławku, PKS w Brodnicy, PKS w Inowrocławiu oraz PKS w Lipnie.

Od 1 września 2008 roku na terenie województwa kujawsko-pomorskiego został uruchomiony bilet regionalny, który uprawnia reach podróżowana koleją na linii Toruń – Włocławek (największy ruch pasażerski w województwie w 2007 roku), a także accomplish bezpłatnego podróżowania komunikacją miejską w wybranym mieście przez 60 minut od wyjścia z pociągu.

Historia kolei żelaznych we Włocławku sięga II połowy XIX wieku. 5 grudnia 1862 uruchomiono 154,1 km linię kolejową Kutno – Włocławek – Bydgoszcz Bielawy (2-torową na 108,7 km odcinku Kutno – Toruń Główny).

Przez teren miasta przebiega:

Obecnie na terenie miasta pociągi pasażerskie zatrzymują się na:

Ponadto w mieście znajduje się działający dworzec towarowy w zachodniej części miasta.

We Włocławku pull off dziś zachował się dworzec kolei wąskotorowej przy ul. Kaliskiej. Ostatni pociąg osobowy odjechał z niego 21 kwietnia 1978 r. o godzinie 18:10, a następnego dnia o godzinie 4:19 odjechał ostatni pociąg towarowy.

Trawiaste Lotnisko Kruszyn, użytkowane przez Aeroklub Włocławski, zlokalizowane jest około 9,8 km od centrum miasta, poza jego granicami administracyjnymi.

Najbliższe porty lotnicze znajdują się w (mierzone od Dworca Włocławek realize danego lotniska):

Od wielu lat miasto wraz z Aeroklubem Włocławskim planują przystosowanie kruszyńskiego lotniska attain obsługi małego ruchu pasażerskiego, jednak w 2012 r. do tych planów negatywnie ustosunkowała się Gmina Włocławek, wobec czego dalsze losy tego przedsięwzięcia stoją pod znakiem zapytania.

W 2012 roku przy ul. Wienieckiej otworzono sanitarne lądowisko na jednym z budynków szpitala.

Na terenie Włocławka istnieje:

Gaze włocławskie porty na Wiśle (przystań na wprost Starego Rynku, port letni i port zimowy) nie funkcjonują prawidłowo ze względu na zbyt niski poziom wody poniżej zapory. Pomimo tych trudności wybudowano kolejną wiślaną przystań – przy ujściu Zgłowiączki.

Powyżej zapory działa harbor przy śluzie, przeznaczony dla pchaczy, holowników, barek i lodołamaczy.
Najstarszym portem włocławskim była przystań towarowa przy dzisiejszej ulicy Gdańskiej, co zresztą znalazło odzwierciedlenie w nazwie tej ulicy. W 1865 roku, w związku z budową drewnianego mostu łyżwowego, przystań przeniesiono w okolice kościoła św. Jana. Owa przystań teoretycznie istnieje get dziś, choć już jako pasażerska, a nie towarowa. O jej funkcjonowaniu świadczą głównie polery, ucha cumownicze i drabinki na Bulwarach, od dawna nie cumują tu większe jednostki.

Poniżej zapory łodzie można slipować ze zwykłych betonowych zjazdów – w dawnym porcie letnim (przy ul. Płockiej) oraz przy ulicy Solnej (obok przystani miejskiej).

W 2020 możliwe było skorzystanie z rejsów po Wiśle katamaranem solarnym.

Komunikacja rowerowa

Na terenie Włocławka znajduje się 59 km ścieżek rowerowych.

Get otaczających Włocławek lasów i jezior prowadzą (wydłużone w ostatnich latach) ścieżki rowerowe, biegnące w kierunku Kowala, Kruszyna, Wieńca, Nieszawy, Bobrownik i Dobrzynia nad Wisłą. Umożliwiają one obejrzenie obiektów krajoznawczych: zabytków, pomników przyrody, zakładów pracy, a przede wszystkim – oglądanie urokliwego krajobrazu.

Głównymi trzonami komunikacji rowerowej we Włocławku są ulice: Toruńska, Królowej Jadwigi, Stefana Okrzei oraz aleje: Jana Pawła II i Kazimierza Wielkiego. Zapewniają one szybki dostęp pull off innych części miasta, jednak niekoniecznie do ścisłego centrum.

Włocławski Rower Miejski

Od dnia 7 sierpnia 2019 r. mieszkańcy mogą korzystać z Włocławskiego Roweru Miejskiego. Realize dyspozycji mieszkańców jest 50 jednośladów zlokalizowanych w różnych częściach miasta (6 stacji): przy basenie Delfin, w pobliżu pętli na Ostrowskiej, na przystani przy ulicy Piwnej, w pobliżu ronda na ul Promiennej, obok przejścia podziemnego przy dworcu oraz na skrzyżowaniu Kaliska-Zbiegniewska.

Od wielu lat na terenie Włocławka funkcjonuje:

Wcześniej we Włocławku funkcjonowało kilka komisariatów policji, bądź milicji przy ul. Chopina (komenda milicji), Okrzei (posterunek dworcowy), Brzeskiej, Stodólnej, Toruńskiej (koszary ZOMO), Kapitulnej.

We Włocławku ma swoją siedzibę Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej – przy ul. Rolnej 1, której obszarem działania jest miasto Włocławek i powiat włocławski. W jej strukturze funkcjonują dwie jednostki ratowniczo-gaśnicze:

W planach jest budowa strażnicy przy ul. Brzezinowej (między innymi obsługa autostrady), a także na Zawiślu. Pull off dziś zachowała się zabytkowa XIX wieczna strażnica na starym mieście przy ul. Żabiej 8, ale obecnie pełni rolę ośrodka kultury – działa tutaj Klub „Stara Remiza” przy Centrum Kultury Browar B. Na terenie miasta działa komenda zakładowej straży pożarnej Anwil. W mieście funkcjonuje również Parafialna Ochotnicza Straż Pożarna Pod Wezwaniem Najświętszego Serca Jezusowego przy ulicy Ostrowskiej 8, której działalność skupia się na działaniach prewencyjnych i szkoleniach młodzieży w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej. Na lotnisku aeroklubu włocławskiego w Kruszynie stacjonuje śmigłowiec wykorzystywany get akcji gaszenia pożarów lasów.

We Włocławku swoją siedzibę mają:

Centrum Diagnostyczno-Lecznicze (Filia Centrum Onkologii im. prof. F. Łukaszczyka w Bydgoszczy) – ul. Królewiecka 2. Włocławska filia Centrum Onkologii oferuje badania z zakresu diagnostyki obrazowej, prowadzi leczenie w ramach chemioterapii ambulatoryjnej, a od 7 listopada 2016 roku prowadzi konsultacje i leczenie radioterapeutyczne. Pacjenci Centrum Diagnostyczno-Leczniczego mogą korzystać z poradni specjalistycznych.

Największą publiczną placówką lecznictwa specjalistycznego jest:

Obecnie w skład SPZPS wchodzi 69 komórek organizacyjnych m.in.:

Podstawową opiekę medyczną w mieście zapewnia:

Ponadto na terenie miasta działają niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej m.in.:

Pomoc doraźną i ratownictwo medyczne zabezpiecza:

Stacja Pogotowia Ratunkowego – zlokalizowana przy Lunewil 15, natomiast 3 podstacje mieszczą się przy:

Na terenie Włocławka działa Miejskie WOPR przy ul. Chopina 10/12, a także Kujawskie WOPR przy ul. Komunalnej 4.

Dane Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy z 2018 roku, zawierające liczbę szkół dla dorosłych, uzupełniających, niepublicznych:

Włocławek jest centrum kulturalnym wschodnich Kujaw. W mieście ma siedzibę wiele instytucji kulturalnych. Accomplish najważniejszych należą:

W przeszłości w mieście funkcjonowało również Wojewódzkie Muzeum Pożarnictwa, jednak w 1989 roku zostało zamknięte, zbiory przekazano innym podmiotom.

W mieście działa wiele zespołów artystycznych, spośród których największe sukcesy osiągnęli:

Od 1995 r. w mieście działa aktywnie włocławska Drużyna Rycerska. W ostatnich latach, szczególnie w Parku Miejskim i na Bulwarach, organizowane są liczne imprezy plenerowe, na które ściągają mieszkańcy miasta i okolic.

Wśród najsłynniejszych imprez należy wymienić:

Poza tym w Centrum Kultury Browar B cyklicznie organizowane są m.in.:

W Galerii Sztuki Współczesnej odbywa się corocznie:

W 2000 r. rozpoczęło działalność Regionalne Stowarzyszenie Artystów „Wło-Art”, zarejestrowane w rok później. Jej członkami są m.in. malarze, pisarze i rzeźbiarze. Kilku byłych i obecnych członków Stowarzyszenia zostało członkami Związku Polskich Artystów Plastyków (m.in. Andrzej Fronczak, Irena Podedworna) i Związku Literatów Polskich (m.in. Bożena Boczarska).

Narodowy Bank Polski w dniu 18 listopada 2005 roku wprowadził do obiegu monetę „Włocławek” o nominale 2 zł, wykonaną stemplem zwykłym w stopie Nordic Gold.

We Włocławku działają liczne media, które przekazują mieszkańcom informacje z miasta i regionu:

Obecnie w granicach administracyjnych miasta Włocławek znajduje się 70 obiektów zabytkowych wpisanych complete księgi rejestru zabytków województwa kujawsko-pomorskiego, prowadzonego przez Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Toruniu. Poza tym zgodnie z Gminną Ewidencją Zabytków we Włocławku istnieje 820 zabytków, z czego 790 obiektów zabytkowych i 30 zespołów zabytkowych. Włocławek znajduje się na Szlaku Piastowskim, na trasie wschód-zachód z dwoma obiektami: bazyliką katedralną oraz Muzeum Historii Włocławka.

Wiele zabytków nie doczekało obecnych czasów, wśród nich można między innymi wymienić: zamek biskupi, katedrę romańską, ratusz na Starym Rynku, kościół św. Stanisława, położony nieopodal zamku książęcego, klasztor cystersów i kościół św. Gotarda na Zawiślu, kościół św. Jerzego przy ul. Jurskiej, kościół św. Wojciecha przy ul. Brzeskiej, synagogi przy ul. Żabiej 14 i Królewieckiej 17, cerkiew św. Mikołaja na placu Wolności, pałacyk przy ulicy Chopina, dworzec kolejowy, zabytkowe fabryki, średniowieczne gaze miasto, koszary wojskowe przy ul. Żytniej.

Na terenie Włocławka działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:

We Włocławku znajdują się trzy czynne cmentarze:

Włocławianie spoczywają także w bazylice katedralnej, gdzie są pochowani między innymi biskupi włocławscy. Pod Pomnikiem Poległych Obrońców Wisły na Wzgórzu Szpetalskim spoczywają włocławianie, którzy polegli broniąc miasta przed bolszewikami w sierpniu 1920 roku. Kolejny cmentarz komunalny został zbudowany w 1990 roku poza obszarem administracyjnym miasta w Pińczacie i nadal jest rozbudowywany. Cmentarz znajduje się 4 km od Włocławka i docelowo ma zajmować obszar 28 ha. Tuż przy granicach administracyjnych miastach znajduje się cmentarz z czasów I wojny światowej, gdzie pochowano niemieckich i rosyjskich żołnierzy poległych w Bitwie pod Włocławkiem.

Dawne cmentarze:

Włocławscy sportowcy mają wiele osiągnięć (m.in. mistrzostwo Polski w boksie, wioślarstwie, koszykówce, lekkiej atletyce, judo, karate). Największą popularnością cieszą się w mieście koszykówka i piłka nożna, funkcjonuje tu amatorska liga koszykówki i amatorska liga futsalu. Attain najaktywniejszych włocławskich stowarzyszeń sportowych należą:

Reach ważniejszych imprez sportowych odbywających się na terenie Włocławka należą:

Miasta i gminy partnerskie:

źródło