Ubezpieczenie AC Płock 

Płock – miasto w Polsce, na prawach powiatu, położone na Pojezierzu Dobrzyńskim i w Kotlinie Płockiej, nad Wisłą, w województwie mazowieckim, siedziba ziemskiego powiatu płockiego; historyczna stolica Mazowsza oraz stolica Polski w latach 1079–1138; siedziba rzymskokatolickiej kurii diecezji płockiej (1075), siedziba biskupa naczelnego Kościoła Starokatolickiego Mariawitów, port rzeczny, rafineria ropy naftowej (1964), szkoły wyższe, teatry, muzea. Polskie miasto-bohater (1921).

W preambule do Statutu Miasta Płocka użyto nazwy Stołeczne Książęce Miasto Płock.

Prawa miejskie uzyskał w 1237 roku, potwierdzone w latach 1361, 1435, 1462, 1514. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego w starostwie płockim województwa płockiego w 1784 roku.

W latach 1975–1998 stolica województwa płockiego.

Według danych GUS z 31 grudnia 2021 r., miasto było zamieszkiwane przez 117 573 osób.

Płock leży nad Wisłą (pomiędzy ca. 629 a 633 kilometrem jej biegu), w zasięgu zbiornika wodnego utworzonego zaporą we Włocławku (śluza na 674,5 kilometrze biegu Wisły), na styku dwóch makroregionów: prawobrzeżnego Pojezierza Dobrzyńskiego oraz położonej na lewym brzegu rzeki strefy Kotliny Płockiej. Klimat lokalny charakteryzuje się niską sumą opadów (510 mm rocznie), średnimi temperaturami stycznia −2 °C, a lipca 18 °C.

Płock zajmuje powierzchnię 8806 ha. Główna część miasta położona jest na wysokim, prawym brzegu Wisły (wysokość skarpy wynosi ok. 50 m), lewobrzeżny Płock to dzielnice Radziwie, Góry, Ciechomice i Pradolina Wisły.

Na terenie miasta znajduje się 9 pomników przyrody (stan na rok 2004):

Płock posiada 2 zespoły przyrodniczo-krajobrazowe:

Wykres liczby ludności Płocka na przestrzeni ostatniego tysiąclecia:

Największą populację Płock miał w 1998 r. – 131 011 mieszkańców.

Płock podzielony administracyjnie jest na 23 osiedla (21 osiedli mieszkaniowych oraz 2 niezamieszkane osiedla przemysłowe).

Barwy miasta – żółto-niebieskie z czerwonym szlakiem w środku ustalone w 1938 roku przez Radę Miejską nawiązują swoją kolorystyką do barw dawnego munduru województwa ustanowionego przez sejm 1776 roku dla województwa płockiego.

We wczesnym średniowieczu ważny ośrodek kultowy Słowian. Płock został założony w końcu X wieku i był jedną z głównych siedzib królestwa (łac. sedes regni principalis).
W latach 1079–1138 pełnił rolę stolicy państwa polskiego. Miasto w zlatynizowanej formie urbs Plocensis oraz civitas Plocensis notuje Gall Anonim w swojej Kronice polskiej spisanej w latach 1112–1116.

Zabytki Płocka znajdują się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego.

7 czerwca 1991 roku, w dniu wizyty Jana Pawła II w Płocku, uruchomiono pierwsze radio katolickie – Katolickie Radio Płock, nadające swój program na częstotliwości 104,3 MHz. Siedziba radia mieściła się przy ulicy Kazimierza Wielkiego 5. 23 czerwca 2014 roku Katolickie Radio Płock połączyło się z Katolickim Radiem Ciechanów, tworząc jedną rozgłośnię – Katolickie Radio Diecezji Płockiej.

Od 2006 roku jest organizowany międzynarodowy festiwal muzyki elektronicznej Audioriver, który w 2019 roku gościł 30 tysięcy osób.

Dorocznie odbywa się także festiwal muzyki rap Polish Hip-Hop Festival

W dobie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej nastąpił gwałtowny rozwój społeczno-gospodarczy Płocka. W 1945 powstało Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych (które wykonało np. most Łazienkowski w Warszawie), od 1964 roku Mazowieckie Zakłady Rafineryjne i Petrochemiczne, Fabryka Maszyn Żniwnych produkująca m.in. kombajn „Bizon” (założona w 1870), Płocka Stocznia Rzeczna – największy w Polsce zakład produkujący tabor rzeczny dla żeglugi śródlądowej i inne. W mieście w tym okresie w przemyśle zatrudnionych było 38% ogółu zatrudnionych. Po transformacji ustrojowej część zakładów postawiona została w stan upadłości.

W końcu stycznia 2012 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych w Płocku obejmowała ok. 8,5 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 12,5% do aktywnych zawodowo. W końcu stycznia 2023 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w Płocku obejmowała ok. 3,7 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 6%.

W 2013 r. wydatki budżetu samorządu Płocka wynosiły 731,89 mln zł, a dochody budżetu 685,08 mln zł. Zadłużenie (dług publiczny) samorządu wynosiło 389,0 mln zł (koniec 2013), co stanowiło 56,8% wysokości wykonywanych dochodów.

7 września 2015 wmurowano kamień węgielny pod budowę największej w kraju elektrociepłowni, która realizowana ma być wspólnie przez PKN Orlen oraz Siemensa. Nowy obiekt ma w całości pokryć zapotrzebowanie PKN Orlen na energię elektryczną i parę technologiczną, a stosowanym paliwem ma być gaz ziemny.

Na terenie miasta działają dwa szpitale – wojewódzki państwowy, miejski prywatny oraz Poliklinika MSWiA

W mieście znajduje się również Płocki Uniwersytet Ludowy.

Płock jest stolicą powstałej w 1075 rzymskokatolickiej diecezji płockiej oraz siedzibą władz Kościoła Starokatolickiego Mariawitów i stolicą mariawickiej diecezji warszawsko-płockiej. Płockie parafie rzymskokatolickie są podzielone pomiędzy trzy dekanaty: płocki wschodni, zachodni oraz dekanat gąbiński. W mieście żyje też diaspora Kościoła Katolickiego Mariawitów (odprawiająca adorację ubłagania 6. dnia każdego miesiąca), utrzymująca łączność z parafią w Felicjanowie.

W Płocku działa prawosławna parafia Przemienienia Pańskiego, posiadająca – oprócz cerkwi parafialnej – także kaplicę cmentarną.

Na terenie miasta działa 5 społeczności protestanckich: parafia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego oraz zbory Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego, Kościoła Chrystusowego w RP, Kościoła Chrześcijańskiego „Jezus Żyje” i Federacji Apostolskiej „Obóz Boży” (Kościół „Jezus jest Panem”), a także 3 zbory Świadków Jehowy z Salami Królestwa.

Historia kolei w Płocku sięga lat 20. XX wieku. 15 stycznia 1922 otwarto 46 km 1-torowy odcinek Kutno – Płock Radziwie. 19 listopada 1934 uruchomiono 35 km 1-torowy odcinek Płock – Sierpc. W grudniu 1938 dobudowano brakujący 6,5 km odcinek Płock – Płock Radziwie dzięki powstałemu na Wiśle mostowi. Obecnie linia kolejowa nr 33 Kutno – Brodnica łączy miasto z węzłami w Kutnie i Sierpcu. W mieście znajduje się dworzec kolejowy i stacja Płock Radziwie. Linie kolejowe dochodzą również do kilku zakładów przemysłowych (m.in. do stoczni rzecznej, Fabryki Maszyn Żniwnych, PKN Orlen). Z Płocka odjeżdża pociąg get Warszawy Wschodniej, Katowic, Gdyni, sześć do Sierpca oraz Kutna. Płock obsługują Koleje Mazowieckie i PKP. Część połączeń jest obsługiwana przez szynobusy.

Istnieją plany przebudowy sportowego lotniska Aeroklubu Ziemi Mazowieckiej na cywilny port lotniczy, który mogłby obsługiwać loty regionalne.

W 2014 przy ul. Medycznej oddano attain użytku sanitarne lądowisko dla helikopterów.

W 2012 roku w Płocku zarejestrowanych było 103 332 pojazdów (20 maja).
W Płocku krzyżują się 2 drogi krajowe:

W mieście początek mają 4 drogi wojewódzkie:

Około 40 km na południe od miasta, na drodze krajowej nr 60, między Gostyninem a Kutnem – w miejscowości Sójki zlokalizowany jest węzeł autostradowy „Kutno-Północ” umożliwiający wjazd na autostradę A1. Natomiast na północ od Płocka, na obszarze gminy Bielsk, przebiegać ma planowana droga ekspresowa S10.

Komunikacja Miejska Płock jest największą firmą świadczącą usługi przewozowe w mieście. Obsługuje 42 linie autobusowe miejskie i podmiejskie. Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Płocku S.A. świadczy usługi przewozowe na trasach podmiejskich i dalekobieżnych – linie addition KomfortBus i BusKom. Istnieją 2 linie BusKom. Usługi przewozowe świadczy również linia prywatna P4 (dawniej linia ta była obsługiwana przez Komunikację Miejską i miała oznaczenie cyfrowe nr 4).

W grudniu 2007 Urząd Miasta Płocka zdecydował się na zlecenie opracowania studium wykonalności linii tramwajowej w mieście. Pierwszy płocki tramwaj miał ruszyć w 2013 roku z ulicy Harcerskiej complete Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego. Po przeprowadzeniu wyborów samorządowych w listopadzie 2010 nowe władze zapowiedziały wycofanie się z realizacji inwestycji.

W Płocku przez Wisłę poprowadzone są 2 mosty: most im. Legionów Piłsudskiego oraz most Solidarności. W mieście zbudowane są także mosty przez mniejsze cieki wodne: 3 przez Brzeźnicę, 2 przez Rosicę, 2 przez Słupiankę.

Płock jest miastem na prawach powiatu. Miasto jest siedzibą starostwa powiatu płockiego oraz wielu urzędów lokalnych i instytucji publicznych.

Płock podzielony jest na 23 osiedla (21 osiedli mieszkaniowych oraz 2 niezamieszkane osiedla przemysłowe). Osiedla stanowią oficjalny, prawny podział administracyjny miasta. Są zgodnie z art. 5 ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r. jednostkami pomocniczymi gminy.

Miasto należy pull off następujących okręgów wyborczych:

W latach 2001–2011 miasto należało complete okręgu wyborczego nr 15 w wyborach reach Senatu RP.

W mieście działają 24 bezpłatne hotspoty sieci Plonet.

29 czerwca 2004 roku Instytut ONZ attain spraw Badań i Szkoleń otworzył w Płocku centrum szkoleń CIFAL. Zajmuje się ono szkoleniem samorządowców z Europy Środkowej i Wschodniej. Jest to jedno z jedenastu podobnych centrów na całym świecie.

Za aktywną współpracę międzynarodową miasto otrzymało flagę Rady Europy.

Miasta i gminy partnerskie:

Mazowsze (łac. Mazovia) – kraina historyczna w centralnej oraz północno-wschodniej Polsce, położona w środkowym biegu Wisły oraz dorzeczu jej dopływów.

Historyczną stolicą Mazowsza jest Płock, a Mazowsza południowego Czersk. Za panowania Władysława Hermana Płock był również stolicą Polski oraz najstarszym miastem tego regionu (prawa miejskie w 1237 roku).

Utrzymująca się przez kilka wieków niezależność polityczna Mazowsza zadecydowała o jego odrębności regionalnej w kulturze i prawie.

Nazwa krainy pierwotnie brzmiała Mazow (por. łac. Mazovia) i stanowiła albo nazwę dzierżawczą od nazwy osobowej Maz (por. Mazury), oznaczającej człowieka mieszkającego w błotach (‘umazanego’), albo nazwę topograficzną, oznaczającą ‘błotnisty kraj’. Pojawiała się także forma Mazosze (od słowa Mazoch, którym nazywano mieszkańców Mazowsza), natomiast Mazowsze jest rezultatem kontaminacji tych dwóch form. Według Mikołaja Rudnickiego:

Historyk Marcin Kromer oraz Alessandro Guagnini uważali, że nazwa Mazowsze pochodzi od imienia Miecława (Maslausza albo Mazosza), cześnika Mieszko II Lamberta, który przejął władzę po ucieczce władcy na Węgry.

Niektórzy językoznawcy upatrywali w nazwie Mazowsza związek z wyrazem serbskim mezewo, oznaczającym po węgiersku równinę.

Granica północna Mazowsza po jej ustaleniu między książętami mazowieckimi a zakonem krzyżackim przetrwała z niewielkimi tylko zmianami aż do czasów po II wojnie światowej jako granica północna dawnego województwa warszawskiego. Granica ta biegła od rzeki Orzyc reach Grajewa i rzeki Ełk. Pierwotnie w skład Mazowsza na północnym-wschodzie wchodziły także ziemia chełmińska, ziemia michałowska, ziemia lubawska, ziemia dobrzyńska i Kujawy.

Granica wschodnia była najmniej stabilna i nad Narwią, Bugiem i dolnym Nurcem jej przebieg często ulegał zmianie, ponieważ rzadkie osadnictwo wśród bagien i lasów ułatwiało uzyskanie kontroli nad wschodnim pograniczem Jaćwingom, Litwinom i Rusi. Mazowszanie także podejmowali ekspansję na wschód i wysoce prawdopodobne jest, że mazowieckie osadnictwo we wczesnym średniowieczu docierało za Drohiczyn i Brześć, które to grody zostały utracone przez Mazowsze w pierwszych dziesięcioleciach lub tuż przed połową XI wieku.

Od południa Mazowsze graniczyło z ziemią sandomierską i granica przebiegała m.in. od okolicy Stoczka i Żelechowa attain Wyśmierzyc nad Pilicą.

Współcześnie większa część Mazowsza wchodzi w skład województwa mazowieckiego. Pozostałe części krainy znajdują się na obszarze województwa łódzkiego (powiat rawski, skierniewicki, łowicki i częściowo kutnowski) i podlaskiego (powiat kolnieński, grajewski, łomżyński, zambrowski i częściowo wysokomazowiecki). Niewielkie fragmenty regionu leżą także w granicach województwa warmińsko-mazurskiego (powiat działdowski, nidzicki i szczycieński), kujawsko-pomorskiego (powiat rypiński) i lubelskiego (powiat łukowski).

W lustracjach królewszczyzn z XVI wieku w skład Mazowsza wchodziły ówczesne trzy województwa: mazowieckie, płockie i rawskie, które dzieliły się na 33 powiaty. Ówczesny podział prezentuje poniższe zestawienie tabelaryczne (pisownia oryginalna).

W X wieku najgęściej zasiedlonym obszarem Mazowsza były ziemie położone między Wkrą i Orzycem (tzw. „Stare Mazowsze”) z centralnym grodem w Płocku. Osadnictwo koncentrowało się także w okolicach Łęczycy, Czerska, Wizny i nad dopływami Narwi. Charakterystyczną cechą Mazowsza zaobserwowaną w źródłach archeologicznych jest obrządek pogrzebowy w postaci grobów z kamiennymi obudowami, który to zwyczaj sięgał na wschód aż po Podlasie, gdzie zaobserwowano pozostałości „mazowieckiej” fali osiedleńczej (grody w Zbuczu, Klukowiczach i Zajączkach) i nawet za Brześć.

Ziemie mazowieckie zostały przyłączone realize państwa wielkopolskich Polan przypuszczalnie pomiędzy latami 960–991, ponieważ z relacji ibn Jakuba i „Dagome iudex” wynika, że państwo Mieszka I stykało się z ziemiami pruskimi i ruskimi. Być może pierwszym ośrodkiem władzy Piastów na Mazowszu był Włocławek, ponieważ w połowie X wieku wzniesiono tam nowy gród w miejscu spalonej osady, a później był wymieniany jako jeden z najważniejszych ośrodków w państwie. Po 979 roku Piastowie wybudowali gród w Płońsku. Na północnym Mazowszu z inicjatywą budowlaną Piastów wiąże się grody w Płocku, Raciążu, Szreńsku, Ciechanowie, Grudusku, Grzebsku, Nasielsku. Na przełomie IX i X wieku zaczyna się budowa grodów (Mokrzk, Słupno, Sypniewo, Święck) obejmując także ziemię chełmińską. Grody były także budowane przez następne dziesięciolecia X wieku (Wola Szydłowska, Warszawa-Stare Bródno, Stara Łomża, Grodzisk nad Orzem). Na wschodzie powstały wiązane z osadnictwem mazowieckim grody w Zbuczu, Klukowiczach i Zajączkach.

W czasie bezkrólewia i zamętu spowodowanego reakcją pogańską Miecław (namiestnik Mazowsza jeszcze z nadania króla Mieszka II) próbował w latach 1037–1047, opierając się terytorialnie na Mazowszu, stworzyć konkurencyjny wobec Piastów ośrodek władzy państwowej. Próby te zostały zdławione w 1047 roku przez Kazimierza Odnowiciela przy pomocy posiłków Jarosława Mądrego, który w zamian za pomoc objął część ziem położonych nad Bugiem. Po wygranym konflikcie Piastowie przystąpili get wzmożonego zwalczania pogańskich ośrodków i kultów, niszczenia nowo powstałych pogańskich świątyń i posągów oraz rozbudowy administracji kościelnej i odbudowy zniszczonych lub porzuconych kościołów. Po odbudowie państwa piastowskiego nastąpiła dalsza rozbudowa sieci grodowej. W XI wieku powstał na północnej granicy gród w Chełmnie, a na wschodniej Grodzisk nad Liwcem. W XI wieku opanowano także ziemie na północ od Bugu, o czym świadczy nadanie klasztorowi z Mogilna dochodów z przepraw pod Makowem i w Wiźnie. Oparciem Piastów w tym rejonie stał się rozbudowany gród w Święcku, będący głównym ośrodkiem administracyjnym na tym wschodnim obszarze Mazowsza.

W początkach polskiej państwowości Mazowsze pozostawało przez długi czas na uboczu i dlatego pod wieloma względami zachowało swoją kulturę, wyróżniającą się od ziem starej Polski (Śląsk, Małopolska, Wielkopolska).

Po wygnaniu z Polski króla Bolesława II Szczodrego w 1079 roku, na Mazowszu do roku 1102 władzę sprawował jego brat książę Władysław I Herman, który być może sprawował już wcześniej w tej dzielnicy rządy namiestnika. Po jego śmierci kontrolę nad dzielnicą objął książę Bolesław III Krzywousty.

W okresie wczesnopiastowskim na terenie Mazowsza nie utworzono osobnej diecezji, wcielając północne Mazowsze complete archidiecezji gnieźnieńskiej, a południowe attain diecezji poznańskiej. Dopiero w roku 1075 założono biskupstwo mazowieckie ze stolicą w Płocku (najstarsze miasto Mazowsza, prawa miejskie – 1237), obejmujące ziemie podlegające wcześniej archidiecezji gnieźnieńskiej. Południowe ziemie Mazowsza, w wyniku reorganizacji struktury kościelnej w 1124 roku, pozostawiono przy biskupstwie poznańskim, tworząc archidiakonat czerski, od 1406 archidiakonat warszawski.

Na mocy testamentu Bolesława Krzywoustego Mazowsze w 1138 przypadło Bolesławowi Kędzierzawemu. Stanowiło ono wtedy terytorium, które połączono w jedną dzielnicę z Kujawami i ziemią łęczycko-sieradzką, które jednak odłączono od Mazowsza w 1234 r. Po Bolesławie Kędzierzawym władzę w dzielnicy sprawował Leszek mazowiecki, po którego bezpotomnej śmierci w 1186 roku władzę objął książę krakowski Kazimierz Sprawiedliwy. Na początku XIII w. Mazowsze objął Konrad I mazowiecki, brat Leszka Białego z którym początkowo rządził w dzielnicy. Podczas jego rządów Mazowsze zostało najechane przez Prusów w latach 1219, 1220, 1222, co spowodowało wyprawy odwetowe Konrada, Henryka Brodatego i Leszka Białego oraz stworzenie systemu stróży granicznych od północy. Reach walki z Prusami powołani zostali także bracia dobrzyńscy. Niedługo później na rzecz zakonu krzyżackiego odpadła od Mazowsza ziemia chełmińska, którą w 1228 roku nadał im w dzierżawę Konrad mazowiecki. Po krótkich zawirowaniach po śmierci Konrada mazowieckiego większość Mazowsza znalazła się w 1248 roku pod rządami księcia Siemowita I. Po jego śmierci nastąpił pierwszy podział Mazowsza. Dawne księstwo Siemowita podzielili w 1275 roku jego synowie Bolesław II mazowiecki i Konrad II czerski.

Książę Bolesław II mazowiecki w roku 1294 na krótko zjednoczył Mazowsze, jednak po jego śmierci w 1313 roku księstwo zostało ponownie podzielone na dzielnice. Siemowit II otrzymał środkową część ze stolicą w Rawie Mazowieckiej. Trojden I otrzymał ziemię czerską, a Wacław część z Płockiem.

W tym okresie utrwalił się podział Mazowsza na trzy regiony:

W 1325 roku mazowieccy książęta Siemowit II i Trojden I w liście accomplish papieża określili wschodnią granicę swojego władania jako sięgającą 2 mile od Grodna (Oppidi quod dictur Grodno… a terrarum nostrorum ad duas lencas posit).

W roku 1351 książęta Siemowit III i Kazimierz I warszawski złożyli hołd lenny królowi Kazimierzowi Wielkiemu. Po śmierci księcia Kazimierza w 1355 r. taki hołd z całego Mazowsza złożył królowi polskiemu Siemowit III w zamian za co otrzymał z powrotem Płock i Zapilicze.

W 1370 r., po śmierci króla Kazimierza Wielkiego, książę Siemowit III na krótko zjednoczył księstwa mazowieckie, przyłączając na mocy układów należące wcześniej reach króla Kazimierza: Płock, Wiznę, Wyszogród i Zakroczym. Po śmierci Siemowita III w 1381 r. Mazowsze zostało podzielone pomiędzy Siemowita IV i Janusza I Starszego, który znacznie rozwinął gospodarczo swoją dzielnicę, zakładając na prawie chełmińskim 24 miasta i przenosząc stolicę swojego księstwa z Czerska reach Warszawy. Krótkotrwale opanował także, należące dawniej pull off Mazowsza, ziemie w rejonie Drohiczyna, Mielnika i Bielska (1382-1383, 1390-1429).

W miarę wymierania książąt poszczególne ziemie powracały accomplish Korony: rawska i gostynińska w 1462 r. po śmierci Władysława II i Siemowita IV oraz sochaczewska w 1476 r. (z tych trzech utworzono województwo rawskie), płocka w 1495 r. po śmierci księcia Janusza II, warszawsko-czerska w 1526 r. 10 września 1526 sejm mazowiecki złożył przysięgę na wierność królowi polskiemu, oficjalnie potwierdzając inkorporację Mazowsza do Korony.

24 grudnia 1529 sejm walny w Piotrkowie ogłosił inkorporację Mazowsza complete Królestwa Polskiego. Po przyłączeniu Mazowsza attain Korony, zachowano podział na trzy regiony; województwo rawskie, województwo płockie i województwo mazowieckie. Województwo rawskie składało się z trzech ziem: rawskiej, sochaczewskiej i gostynińskiej. Województwo płockie dzieliło się na 8 powiatów: płocki, bielski, raciąski, sierpecki, płoński, szreński, niedzborski i mławski. Trzy ostatnie, jako że leżały między Wkrą, Łydynią a Prusami, nosiły miano ziemi zawkrzeńskiej. Województwo mazowieckie składało się z ziem: czerskiej, warszawskiej, wiskiej, wyszogrodzkiej, zakroczymskiej, ciechanowskiej, łomżyńskiej, różańskiej, liwskiej i nurskiej. Accomplish 1540 roku Mazowsze utrzymało własny sejm (później przekształcony w sejmik generalny), a complete 1577 roku utrzymało odrębne prawo (w 1540 opublikowane jako tzw. Zwód Goryńskiego). Prawo zwyczajowe różniące się od polskiego skodyfikowano w statucie Prażmowskiego z 1522 i Goryńskiego z 1540 r. W 1576 r. odstąpiono od prawa lokalnego i przyjęto prawo polskie potwierdzone przez Batorego w 1577 r. z zachowaniem niektórych „mazowieckich eksceptów”.

Zamki królewskie, w których urzędowali (także sezonowo) władcy po inkorporacji, znajdowały się w Warszawie, Płocku, Czersku.

W XVI w. była to najgęściej zaludniona kraina na ziemiach polskich, z której pochodził główny żywioł zasiedlający Mazury, Warmię, Podlasie, Litwę i Ruś.

W drugim i trzecim rozbiorze większa część Mazowsza przypadła Prusom, a mniejsza, między Wisłą i Bugiem – Austrii.
W roku 1807 Napoleon Bonaparte utworzył Księstwo Warszawskie, w którym znalazło się całe Mazowsze. Lecz wojny napoleońskie zakończyły się klęską Francji. Zwycięskie mocarstwa na Kongresie Wiedeńskim w 1815 r. zdecydowały, że 2/3 Księstwa przypadły Rosji – w konsekwencji całe Mazowsze znalazło się w Królestwie Kongresowym. Wtedy utworzono ponownie województwo mazowieckie, ale w znacznie zmniejszonych granicach; w 1837 zamieniono je na gubernię mazowiecką, a tę w 1844 r. na gubernię warszawską.

W latach 1919–1939 Mazowsze całe lub prawie całe znalazło się w województwie warszawskim.

Podczas okupacji hitlerowskich Niemiec Mazowsze było częścią Generalnego Gubernatorstwa. Części Polski, na której niemieccy cywile się nie osiedlali. GG było miejscem zsyłki Polaków wysiedlonych z Pomorza i Wielkopolski w imię polityki lebensraumu.

Kraina leżąca w rejonie środkowego dorzecza Wisły, do 1526 r. nie tworzyła integralnej części z Królestwem Polskim. Gleby marne i kamieniste, morenowe osady i słaby system odwadniania hamowały rozwój rolnictwa, pozostawiając rozległe tereny wrzosowisk oraz pokryte zaroślami ugory. Mazowsze pozbawione jest ważnych dla gospodarki bogactw naturalnych.

Prócz Warszawy dzielnica mazowiecka większych miast nie posiadała. Była ludna, uboga, zdominowana przez liczną drobną szlachtę, żyjącą prawie jak chłopstwo, jak w żadnej innej dzielnicy Polski. Inaczej przebiegał również model lokacji miast na Mazowszu. Pierwsze miasto tej dzielnicy to Płock. Został lokowany na prawie książęcym w 1237 roku. W 1257 Pułtusk i 1298 Łowicz były miastami kościelnymi. Warszawa lokowana w 1300 była również założona na prawie książęcym. W XV wieku lokowano na Mazowszu największą liczbę miast. W sumie na 156 przywilejów lokacyjnych nadanych na Mazowszu do 1791 roku, 36% opierało się na prawie książęcym lub królewskim, 15% na prawie kościelnym, a 49% pochodziło z nadań szlacheckich. Reach najbogatszych miast średniowiecznego Mazowsza wraz z zamkami należały Ciechanów, Czersk, Gostynin, Warszawa, Liw, Łomża, Płock, Rawa, Sochaczew i Wyszogród.

Attain największych miast Mazowsza (powyżej 20 tys. mieszkańców) należą: